جواب فعالیت و پرسش های نمونه و سوالات متن صفحه ۳ تا ۱۵ درس اول تاریخ دوازدهم انسانی ؛ تاریخ نگاری و منابع دوره معاصر
جواب صفحه ۳ و ۵ و ۸ و ۹ و ۱۰ و ۱۵ تاریخ دوازدهم انسانی که مربوط به سوال های درس اول تاریخ نگاری و منابع دوره معاصر است را در حاشیه نیوز برای شما دانش آموز فعال و کوشا آماده شده است. در این قسمت به حل گام به گام پاسخ فعالیت و پرسش های نمونه و سوالات متن صفحه ۳ و ۵ و ۸ و ۹ و ۱۰ و ۱۵ تاریخ دوازدهم متوسطه دوم رشته انسانی می‌پردازیم.
جواب صفحه ۳ تا ۱۵ تاریخ دوازدهم انسانی
در پاسخ فعالیت ۱ صفحه ۳ تاریخ دوازدهم خواهیم داشت:
بحث و گفت و گو
به چند گروه تقسیم شوید و با راهنمایی دبیر خود دربارۀ نقاط قوت و ضعف میراث تاریخ‌نگاری ما، بحث و گفت‌وگو نمایید.
جواب: نقاط قوت:
۱. غنای فرهنگی و تاریخی: تاریخ‌نگاری ایران دارای غنای فرهنگی و تاریخی بالایی است که شامل روایت‌های متنوع از دوران‌های مختلف می‌شود. این میراث ادبی و تاریخی، شناخت عمیق‌تری از هویت ملی و فرهنگی ایران به ما می‌دهد.
۲. تنوع منابع: وجود منابع مختلف، از جمله متون تاریخی، ادبیات، و اسناد رسمی، به تاریخ‌نگاری ایران عمق و تنوع می‌بخشد. این منابع می‌توانند دیدگاه‌های متفاوتی از رویدادها و شخصیت‌های تاریخی ارائه دهند.
۳. تحلیل‌های اجتماعی و سیاسی: برخی از تاریخ‌نگاران معاصر به تحلیل‌های اجتماعی و سیاسی عمیق‌تری پرداخته‌اند که به درک بهتر از تحولات تاریخی کمک می‌کند.
نقاط ضعف:
۱. تمرکز بر منابع درباری: تاریخ‌نگاری سنتی عمدتاً به منابع درباری وابسته است و بیشتر بر روی پادشاهان، امیران، دربار و موضوعاتی مانند لشکرکشی‌ها و اقدامات نظامی و سیاسی تمرکز دارد.
۲. غفلت از اوضاع اقتصادی و اجتماعی: در این نوع تاریخ‌نگاری، به وضعیت اقتصادی، اجتماعی و طبقات عادی یا پایین جامعه (شامل شهری، روستایی و عشایری) کمتر توجه شده است.
۳. عدم تحلیل علل وقایع: تاریخ‌نگاری سنتی به ذکر علل وقایع نمی‌پردازد و در این نوع نوشتار، تحلیل عمیق رویدادهای تاریخی وجود ندارد.
۴. وجود تملق و چاپلوسی: این نوع تاریخ‌نگاری غالباً مملو از تملق و چاپلوسی نسبت به پادشاهان و مقامات است.
در پاسخ فعالیت ۲ صفحه ۵ تاریخ دوازدهم خواهیم داشت:
بررسی شواهد و مدارک
متن‌های زیر را بخوانید و به سؤالات پاسخ دهید.
متن ۱- «در عهد امیر چنان نظمی به کار بود که گرگان را از گوسفندان هراس بود و جمیع رعایا به بودن امیر راضی بودند، ولی اعیان مملکت چون مجال تعدّی و خودسری نداشتند، به عزل او کوشش نمودند و به مقصد رسیدند و آخر همه پشیمان شده قدر و رتبه امیر را شناختند،که بقا و دوام او باعث نظام ملک و ملت بود» (اعتمادالسلطنه، صدرالتواریخ، ص ۲۳۰).
متن ۲- «پس از یک اربعین برحسب صوابدید امنا و امرا، فنایش بر بقا مرجح گردید. حاجی علیخان فراشباشی به کاشان شتافت. روز هجدهم ربیع الاول درگرمابه بدون ظهور عجز و لابه، ایادی‌ای که مدتی متمادی از یمین و یسار اعادی و اشرار را مقهور و خوار می‌داشت، فصَّادِ دژخیم نهاد … به دیار عدمش روان ساخت» (خورموجی، حقایق الاخبار ناصری، ص ۳۲۷).
۱- مطابق متن یک، چه کسانی از امیرکبیر راضی و خشنود بودند و چه کسانی دشمن او محسوب می‌شدند؟ چرا؟
جواب: با توجه به متن، مردم عادی به واسطه نظم و امنیتی که با درایت امیر گیر برقرار شده بود از او بسیار خشنود بودند. اما صاحبان ثروت و قدرت به دلیل از دست دادن موقعیت خود باری به دشمنی بر خاستند.
۲- از متن دوم، کدام ویژگی‌های امیرکبیر را می‌توان استخراج کرد و درباره چگونگی مرگ وی چه حقیقتی را می‌توان دریافت؟ بحث و استدلال کنید.
جواب: استواری و عدم سنی و ضعف از جمله ویژگی های بارز امیرکبیر بود. در دوران کوتاه مدارت وی بسیاری از افراد شرور و گردنکشی فرصت عرض اندام نداشتند. با مرگ او ابن حقیقت به اثبات رسید که صاحبان ثروت و قدرت هر مانعی را از سر راه خود برمی دارند.
۳- به کمک دبیر خود بررسی کنید که آیا خورموجی بعد از فاش کردن این حقیقت با مشکلی روبهرو شده است یا نه.
جواب: مورد غضب شاه و دربار واقع شد، در نتیجه به عراق مهاجرت و در آنجا اقامت گزید و در همان دیار درگذشت.
در پاسخ فعالیت ۳ صفحه ۸ تاریخ دوازدهم خواهیم داشت:
به چند گروه تقسیم شوید و با هم‌فکری، سه دلیل برای فراوانی و تنوع زیاد منابع مکتوب در تاریخ معاصر ایران بنویسید.
جواب: ا) توجه مورخین به جنبه های مختلف تاریخی علاوه بر تاریخ سیاسی، از جمله اوضاع اقتصادی اجتماعی و فرهنگی
۲) آشنایی ایرانیان با روش ها و منابع تاریخ نگاری در غرب و ترجمه برخی منابع تاریخی به زبان فارسی
۳) توجه به منابعی غیر از منابع تاریخی از جمله منابع ادبی ، منون فقهی، جغرافیایی، فلسفی و غیره که حاوی اطلاعات سودمند تاریخی بودند.
در پاسخ کاوش خارج از کلاس صفحه ۹ تاریخ دوازدهم خواهیم داشت:
با مراجعه به کتابخانه، یکی از کتاب‌های خاطرات مربوط به دورۀ معاصر را انتخاب کنید؛ چند سطر از آن را که به نظرتان جالب و مهم است، یادداشت کنید و به کلاس گزارش دهید.
جواب: کتاب «ایران بین دو انقلاب» نوشته یرواند آبراهامیان یکی از آثار مهم در زمینه تاریخ معاصر ایران است. این کتاب به بررسی تحولات سیاسی و اجتماعی ایران از دوره قاجار تا انقلاب اسلامی می‌پردازد و تغییرات عمده‌ای که در این دوره رخ داده را تحلیل می‌کند.
یکی از بخش‌های جالب این کتاب به نقش مردم در تحولات سیاسی اشاره دارد. آبراهامیان در این بخش می‌نویسد: “مردم ایران در هر دو انقلاب، نه تنها به عنوان تماشاچی، بلکه به عنوان بازیگران اصلی تاریخ حضور داشتند و نقش آنان در تغییرات اجتماعی و سیاسی غیرقابل انکار است.”
این جمله نشان‌دهنده اهمیت مشارکت عمومی در تاریخ معاصر ایران و تأثیر آن بر روند تحولات است و می‌تواند به بحث‌های کلاس کمک کند.
در پاسخ فعالیت ۴ صفحه ۱۰ تاریخ دوازدهم خواهیم داشت:
بررسی شواهد و مدارک
متن‌های زیر از سفرنامه اوژن اوبن، سفیر فرانسه، و بنجامین، نخستین سفیر آمریکا در ایران عصر قاجار را بخوانید و بگویید: محتوای هر متن در چه حوزه‌ای از مطالعات تاریخی کاربرد دارد و از چه جهاتی حائز اهمیت است؟
متن ۱- «در شیوه نفوذی انگلیسی‌ها، تلگراف همان نقش را دارد که راه‌ها در شیوه نفوذی روس‌ها دارند. اگر عملکرد سیم‌ها و دستگاه‌های مخابراتی ضعیف باشد، معنایش این است که باید حوزه عملیات انگلیسی را گسترش بیشتری داد. در برابر ایلغار روسی، که گام به گام و حساب شده و یک دست در شمال ایران و اخیراً در حوالی جنوب هم آثار نفوذ و رسوخ تدریجی‌شان مشهود است. انگلیسی‌ها هم در هر شهری با تشکیلات کم و بیش مشابه هم، مانند استقرار بانک شاهنشاهی، ایجاد تلگراف، تأسیس نمایندگی‌های تجارت خانه‌های بزرگ که حمل و نقل ایران را در اختیار خود دارند، اعزام هیئت‌های مذهبی پروتستان و … در همه جا حاضر و ناظرند» (اوبن، ایران امروز، ۱۹۰۶-۱۹۰۷، ص ۲۸۰).
متن ۲- «یکی از هنرهای شکوفای ایران که به هیچ وجه از رکود در آن اثری نیست هنر معماری است. ایران در دوران گذشته در رشته معماری شهرت زیادی در دنیا داشته و آثار مهم و فناناپذیری خلق کرده است و اکنون هم در این رشته قدرت و نبوغ خود را حفظ کرده است.یکی از خصوصیات مهم و جالب توجه هنر معماری ایران، چه در گذشته و چه در زمان حال، تطابق کامل با شرایط موجود است. در جنوب ایران که سنگ‌های زینتی و خوب از جمله مرمر زیاد است، از آنها در ساختمان‌ها استفاده می‌کنند. در شهرستان‌های ساحلی دریای خزر که چوب فراوان است، از چوب به عنوان ماده اولیه در ساختمان‌ها استفاده می‌شود… معماران ایران شرایط آب و هوا را در فرم و شکل پنجره‌های ساختمان رعایت می‌کنند؛ مثلاً در تهران و مناطق دیگر گرمسیری پنجره‌ها را طوری می‌سازند که وقتی آنها را باز کنند یک طرف اتاق به هوای آزاد و حیاط راه پیدا کند، و بدین ترتیب هوا به آسانی جریان یابد و خنک شود» (بنجامین، ایران و ایرانیان، ص ۲۷۳).
جواب: متن اول: در حوزه سیاسی و اقتصادی است که بیانگر رقابت استعماری روس و انگلیس در ایران می باشد این دو دولت با گرفتن امتیازات گوناگون سعی بر سیطره هر چه بیشتر بر ایران داشتند تا از منافع اقتصادی ایران سود بیشتری ببرند.
متن دوم: بیانگر بخش تاریخ فرهنگی ایران در زمینه معماری است که می‌گوید اصول معماری در ایران بر اصول محکمی استوار است و در هر منطقه معماران با توجه به اوضاع جغرافیایی و آب و هوایی دست به ساخت بناهایی می زدند که موجب آسایش آن جامعه می شده.
در پاسخ کاوش خارج از کلاس صفحه ۱۰ تاریخ دوازدهم خواهیم داشت:
با مراجعه به کتابخانه، سفرنامه‌های مربوط به دورۀ معاصر آن را فهرست کنید.
جواب: – سفرنامه فرهاد میرزا معتمدالدوله
– سفرنامه خراسان ناصرالدین شاه
– دومین سفرنامه مظفرالدین شاه به فرنگ
-رضاشاه کبير سفرنامه خوزستان
– سفرنامه منشی زاده
– سفرنامه ناصرالدین شاه به نم
– سفرنامه دوويل
– سفرنامه رضاقلی میرزا نوه فتحعلی شاه قاجار
– سفرنامه یاکوب ادوارد پولاک (ایران و ایرانیان)
– از بیستون تا بختیاری، ایزابلا بیشوب
– گذر از زهاب به خوزستان، سرهنری راولینسون
– سفرنامه لرستان و خوزستان، بارون دوبد سیاح روسی
در پاسخ کاوش خارج از کلاس صفحه ۱۵ تاریخ دوازدهم خواهیم داشت:
با تهیۀ چند عکس قدیمی از حوادث دوران معاصر و تکیه بر آنچه در این عکس‌ها آمده است، رویداد یا رویدادهایی را گزارش کنید و گزارش خود را در کلاس ارائه دهید.
جواب: می توان از عکس های مربوط به موضوعات اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، مذهبی، سیاسی، نظامی، معماری و … استفاده کرد و مطالب مربوط به آن را گزارش کرد. مانند:
– زندگی روزانه مردم ایران، نوع خوراک و پوشاک، وسایل زندگی و …
– مراسم مذهبی یا عزاداری
– مراسم جشن های اجتماعی یا ملی
– وضع بازار و بازاریان و کالاهای رایج و با اهمیت در ایران
– مراسم تاجگذاری شاه و تشخیص جایگاه طبقات اجتماعی در ساختار قدرت و …
در زیر می توانید چند نمونه از تصاویر حوادث دوران معاصر را مشاهد نمایید:
انقلاب اسلامی ایران:
تظاهرات مردم تهران: این عکس، شور و هیجان مردم در روزهای آغازین انقلاب را نشان می‌دهد.
ورود امام خمینی به ایران: یکی از نمادین‌ترین تصاویر انقلاب، ورود امام خمینی به وطن است.
رویدادهای اجتماعی و فرهنگی:
جشن نوروز: این عکس، یکی از جشن‌های باستانی ایرانیان را نشان می‌دهد.
بازار تهران قدیم: این عکس، بافت سنتی و تاریخی شهر تهران را نشان می‌دهد.
در پاسخ پرسش های نمونه صفحه ۳ تاریخ دوازدهم خواهیم داشت:
۱- چه ظرفیت‌هایی در میراث غنی تاریخی ما برای فهم بهتر گذشته وجود دارد؟
جواب: – تأکید بر تاریخ سیاسی و نظامی و شرح طولانی شاهان جنگ ها و فتوحات
– بی توجهی به زندگی اجتماعی و حیات فرهنگی و اقتصادی مردم
– داشتن روحیه تملق و چاپلوسی
– تأکید بر مصنوع و متکلف نویسی و پرهیز از ساده نویسی
۲- زمینه‌های پیدایش تاریخ‌نگاری نوین ایران چگونه فراهم شد؟
جواب: – ترجمهٔ آثار اروپایی از زمان عباس میرزا (ولیعهد فتحعلی‌شاه)
– جنگ‌های ایران و روسیه و توجه زمامداران و نخبگان به دلایل پیشرفت غرب و عقب ماندگی جامعه ایران
– گسترش فعالیت علمی شرق شناسان و کشفیات باستان‌شناسی.
۳- ویژگی‌های تاریخ‌نگاری نوین را بیان کنید و تفاوت آن با روش تاریخ‌نگاری سنتی را توضیح دهید.
جواب: – در تاریخ‌نگاری نوین از روش‌های پژوهش علمی استفاده می‌شود، اما در تاریخ‌نگاری سنتی بیشتر روش قدیمی نقلی و داستان‌گونه مشاهده می‌شود.
– زبان ساده و بدون تکلف در تاریخ‌نگاری نوین اما در تاریخ‌نویسی سنتی نثر ادبی دشوار یا متکلف استفاده شده است.
– بهره‌گیری از یافته‌های علوم باستان‌شناسی، زبان‌شناسی، جغرافیا، جامعه‌شناسی، اسطوره‌شناسی و … در تاریخ‌نگاری نوین، اما در تاریخ‌نویسی سنتی کاربرد این علوم مشاهده نمی‌شود و بر مبنای سلیقهٔ فرد یا ماموفق‌اش می‌باشد.
۴- بینش تاریخ‌نگاری نوین ایران بر چه محورهایی استوار است؟
جواب: تأکید بر جنبه‌های گوناگون حیات انسانی اعم از سیاسی، نظامی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی (نقش مردم و طبقات اجتماعی).
جواب دیگر: اساس کار تاریخ نگاری سنتی، بررسی زندگی پادشاهان و شرح فتوحات آنان بود اما در تاریخ نویسی نوین، جنبه های گوناگون حیات انسانی اعم از سیاسی، نظامی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی بررسی می شود.
۵- نقش اسناد آرشیوی را در مطالعات تاریخ معاصر ایران ارزیابی کنید.
جواب: اسناد حاوی اطلاعات بسیار ارزشمند و منحصر به فردی در خصوص مسائل و موضوع‌های سیاسی، اداری، اقتصادی (مالی، ملکی، معاملات) و فرهنگی، دیدگاه و عملکرد افراد، شخصیت‌ها، احزاب و گروه‌های سیاسی، اجتماعی و مذهبی هستند.
در پاسخ سوالات متن درس اول تاریخ دوازدهم خواهیم داشت:
۱- ویژگی های تاریخ نگاری سنتی را بنویسید.
جواب:عده‌ای از تاریخ‌نگاران سنّتی، بیشتر به ثبت وقایع شاهان و امور آنها همت داشتند. آنها آثار خود را غالباً با خصوصیات ادبی تألیف می‌کردند و در این میان‌گاه با زبان تملّق و مدح شاهان سخن گفته و بیش از آنکه مورخ حقیقت باشند، کاتب دربار بودند. سبک نگارش نیز در بسیاری موارد، سخت است و تحلیل و تفسیر، کمتر در این آثار به چشم می‌خورد.
۲- چگونه می توان به اطلاعات ارزشمندی درباره زندگی اقتصادی اجتماعی و فرهنگی گذشتگان پیدا کرد؟
جواب:با احیای میراث غنی و گنجینه‌هایی که شامل گستره‌ای فراتر از تاریخ نگاری صرف هستند (مانند تحقیقات رجالی، کتاب شناسی‌ها، زندگی نامه‌های عالمان، بزرگان و…)، می‌توان به مکتوبات ارزشمندی درباره زندگی اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی گذشتگان و همچنین منابعی جدی برای سنجش و نقد وقایع گذشته دست یافت.
۳- زمینه های پیدایش تاریخ نگاری نوین در ایران چه بود؟
جواب:جنگ‌های ایران و روسیه در دوران پادشاهی فتحعلی‌شاه قاجار، توجه زمامداران و نخبگان ایران را به دنیای غرب جلب کرد. آنان با مقایسهٔ وضعیت ایران در دوره قاجار و پهلوی و وضعیت غرب، در جست‌وجوی درک علل پیشرفت جوامع غربی و عقب‌ماندگی جامعهٔ ایران برآمدند. در نتیجهٔ چنین کنجکاوی‌هایی بود که از زمان عباس میرزا (ولیعهد فتحعلی شاه) ترجمهٔ آثار اروپایی به تدریج آغاز شد.
۴- از مورخان مشهور عصر قاجار که به ریاست دارالترجمه همایونی برگزیده شد؟
جواب:محمد حسن خان اعتمادالسلطنه، از مورخان مشهور عصر قاجار، یکی از چهره‌های برجستهٔ فرهنگی این دوره بود که به ریاست دارالترجمهٔ همایونی برگزیده شد. در دوره ریاست او آثار فراوانی به فارسی ترجمه شد.
۵- نتایج ترجمه آثار اروپاییان به زبان فارسی چه بود؟
جواب:نوشته‌های تاریخی بخش قابل توجهی از نخستین آثار ترجمه شده از زبان‌های اروپایی به زبان فارسی را تشکیل می‌دادند و ترجمهٔ آنها تأثیر بسزایی در آشنایی نویسندگان و مورخان ایرانی با بینش و روش مورخان اروپایی داشت.
۶- پیامد فعالیت های علمی باستان شناسان چه بود؟
جواب: کتیبه‌های بیستون و طاق بستان رمزگشایی شد و اطلاعات جدیدی درباره تاریخ ایران به‌دست آمد. گسترش کشفیات باستان‌شناسی در ایران، منابع نوینی را پیش روی مورخان قرارداد و زمینهٔ تحولی عمیق و اساسی را در تاریخ‌نگاری فراهم آورد.
۷- چه کسانی به تاریخ نویسی سنتی انتقاد کردند؟
جواب: خاوری شیرازی – میرزا محمد جعفر خورموجی – محمد حسن خان اعتماد السلطنه – میرزا فتحلی خان آخوند زاده – میرزا آقاخان کرمانی
۸- از پیشگامان انتقاد به تملق و متکلف نویسی چه کسی بود؟
جواب: یکی از پیشگامان انتقاد به تملق و متکلّف‌نویسی، خاوری شیرازی مورخ مشهور زمان فتحعلی شاه و نویسندهٔ تاریخ ذوالقرنین است. او به حقیقت‌نویسی و مختصر نویسی علاقه نشان داد و تملق‌گویی را نکوهش کرد.
۹- نخستین کسی که واقعیت قتل امیر کبیر را بازتاب داده است، چه بود؟
جواب: میرزا محمد جعفر خورموجی، از مورخان عصر ناصری و مؤلف کتاب حقایق الاخبار ناصری، که از منتقدان تملق‌گویی بوده، نخستین کسی است که واقعیت قتل امیر کبیر را بازتاب داده است.
۱۰- صدر التواریخ اثر کیست؟
جواب: محمدحسن خان اعتمادالسلطنه نیز اگر چه تاریخ‌نویسی درباری بود، گام‌های بلندی در حوزه تاریخ‌نویسی عصر قاجار برداشت و سعی کرد آثار خود را تا حدودی از پرده‌پوشی‌ها و مداحی‌های رایج مورخان رسمی دور سازد. او در یکی از آثارش به نام صدرالتواریخ، امیر کبیر را ستایش می‌کند.
۱۱- یکی از متفکران دوره قاجار که تاریخ نویسی سنتی را به شیوه علمی نقد کرد، چه کسی بود؟
جواب: میرزا فتحعلی خان آخوندزاده (۱۲۲۸ – ۱۲۹۵ق)، یکی از متفکران دوره قاجار، با اینکه مورخ نبود، تاریخ نویسی سنتی را به شیوه علمی نقد کرد.
۱۲- روش تاریخ نگاری معاصر چگونه بود؟
جواب: در این شیوه تاریخ‌نگاری، تاریخ‌نویسان و پژوهشگران با استفاده از روش تحقیق علمی، بهره‌برداری از منابع و اسناد و مدارک معتبر و گزینش و نقد آنها، رویدادهای تاریخی را ارزیابی می‌کردند و یافته‌های علمی خود را به زبانی ساده می‌نوشتند . تاریخ‌نگاران جدید همچنین تلاش می‌کردند از نتایج تحقیقات علومی چون باستان شناسی، زبان‌شناسی، جغرافیا، جامعه‌شناسی و اسطوره‌شناسی در مطالعهٔ تاریخ بهره‌مند شوند.
۱۳- عوامل ترویج و توسعه روش پژوهش علمی تاریخ در ایران را نام ببرید.
جواب: گسترش مدارس جدید، تأسیس دانشگاه و رواج آموزش تاریخ به عنوان یک رشتهٔ علمی در دوره معاصر، به ترویج و توسعهٔ روش پژوهش علمی تاریخ در ایران کمک شایانی کرد. علاوه بر این، ایجاد مراکز تحقیقاتی و نشریات تخصصی در حوزه مطالعات تاریخی و نیز تألیف، ترجمه و نشر کتاب‌ها و مقاله‌های علمی فراوان، تأثیر بسزایی در گسترش و ارتقای روش تاریخ نگاری معاصر در ایران داشته است.
۱۴- تاریخ نگاری سنتی بر اساس چه چیزی بود؟
جواب: اساس کار تاریخ‌نگاری سنتی، غالبا بررسی زندگی پادشاهان و شرح فتوحات آنان بود.
۱۵- بینش تاریخ نگاری معاصر چگونه بود؟
جواب: در تاریخ نویسی معاصر، به برخی جنبه‌های سیاسی، نظامی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی حیات انسانی بیشتر توجه می‌شود. انقلاب مشروطیت تأثیر عمیقی بر دگرگونی بینش مورخان ایرانی داشت و توجه آنان را به ابعاد گوناگون رویدادهای تاریخی و به‌ویژه نقش مردم جلب کرد. این بینش در کتاب تاریخ بیداری ایرانیان نوشتهٔ میرزا محمد ناظم الاسلام کرمانی (۱۲۸۰ – ۱۳۳۷ق) پدیدار شده است. نویسنده این کتاب ضمن توجه به مردم، نقش طبقات اجتماعی مختلف را در انقلاب مشروطیت نشان داده است.
۱۶- رویدادهای مهمی که تاثیر عمیقی بر بینش مورخان ایرانی گذاشتن را نام ببرید.
جواب: علاوه بر انقلاب مشروطه، رویدادهای مهم دیگری همچون نفوذ و دخالت کشورهای استعمارگر، جنگ‌های جهانی اول و دوم و اشغال ایران، جنبش ملی شدن نفت و انقلاب اسلامی تأثیر عمیقی در بینش مورخان ایرانی گذاشتند.
۱۷- منابع مهم پژوهش در دوره معاصر تاریخ ایران را نام ببرید.
جواب: انواع کتاب‌ها (تاریخی، ادبی، خاطرات، سفرنامه‌ها، زندگی نامه‌ها (تَراجِم) و …)؛ نشریات (روزنامه‌ها و مجلات)؛ اسناد و منابع آرشیوی، بناها، وسایل و ابزارهاست.
۱۸) در دوره معاصر به ویژه در عصر قاجار مورخان ایرانی با چند رویکرد، کتاب های تاریخی را نوشته اند؟
جواب: در دورهٔ معاصر و به‌ویژه عصر قاجار، مورخان ایرانی با دو رویکرد سنتی و جدید کتاب‌های متعددی در موضوع تاریخ نوشته‌اند که پیش از این با برخی از آنها آشنا شدید.
۱۹- سفرنامه ها حاوی چه اطلاعات ارزشمندی هستند؟
جواب: سفرنامه‌ها از نظر مطالعهٔ تاریخ اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی اهمیت فوق‌العاده‌ای دارند و حاوی اطلاعات ارزشمندی دربارهٔ موضوع‌های اقتصادی مانند مالیات، گمرک، راه‌ها، مسائل اجتماعی از قبیل آداب و رسوم، پوشاک و تغذیه و مباحث فرهنگی، دینی، هنری و معماری هستند.
۲۰- نشریات از طریق آگاهی بخشی عمومی چه تاثیراتی بر جامعه ایرانی گذاشت؟
جواب: تأثیرات فکری، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی زیادی بر جامعهٔ ایرانی گذاشتند.
۲۱- اولین روزنانه ایران را میرزا صالح شیرازی به عنوان کاغذ اخبار در تهران منتشر کرد.
۲۲- چرا برخی روزنامه نگاران در خارج از ایران اقدام به نشر روزنامه به زبان فارسی کردند؟
جواب: به دلیل ماهیت استبدادی حکومت قاجار و نبود آزادی بیان، برخی از روزنامه‌نگاران در خارج از کشور اقدام به نشر روزنامه‌هایی به زبان فارسی کردند.
۲۳- قدیمی ترین منبع پژوهی ارزشمند در مطالعات تاریخ چیست؟
جواب: نشریات قدیمی منبع پژوهشی ارزشمندی در مطالعات تاریخ معاصر محسوب می‌شوند.
۲۴- اسناد تاریخی شامل چه چیزهایی می باشد؟
جواب: اسناد تاریخی از مهم‌ترین منابع پژوهش تاریخی به شمار می‌آیند و شامل کلیهٔ مکاتبات حکومتی، فرمان‌ها، معاهدات سیاسی، نامه‌های شخصی و اداری، اسناد مالی و قضایی، گزارش‌های اقتصادی، فرهنگی، نظامی و حقوقی می‌شوند.
۲۵- آرشیو به چه مکانی گفته می شود؟
جواب: با توجه به اهمیت اسناد در پژوهش‌های تاریخی، در بسیاری از کشورهای جهان محلی برای نگهداری، حفاظت، مرمت، طبقه‌بندی و آماده‌سازی آنها و استفاده محققان ایجاد شده است که به آن آرشیو گفته می‌شود.
۲۶- اسناد حاوی چه اطلاعاتی هستند؟
جواب: اسناد حاوی اطلاعاتی بسیار ارزشمند و منحصر به فرد درباره مسائل و موضوع‌های سیاسی، اداری، اقتصادی (مالی، ملکی و معاملات) و فرهنگی، دیدگاه و عملکرد افراد، شخصیت‌ها، احزاب و گروه‌های سیاسی، اجتماعی و مذهبی است.
۲۷- نشریه به عنوان رسانه گروهی یکی از ابداعات تاثیر گذار تمدن جدید غربی بود که در دوره قاجار به ایران راه یافت.
۲۸- پس از پیروزی انقلاب مشروطه، نشریات رشد سریعی پیدا کردند.
۲۹- انواع تاریخ نگاری را نام ببرید.
جواب: ۱- تاریخ نگاری سنتی ۲- تاریخ نگاری جدید
۳۰- صدها سال ثبت و ضبط وقایع تاریخی از سوی چه کسانی انجام گرفت؟
جواب: از سوی مورخان مسلمان که تعداد قابل توجهی از آنان ایرانی هستند، میراثی غنی و منبع مهمی برای فهم و تفسیر بسیاری از رخداد های مهم تاریخی برای ما فراهم آورده است.
۳۱- تاریخ نگاری سنتی چه نوع تاریخ نگاری بود؟
جواب: بیشتر به ثبت وقایع شاهان و امور آنها همت داشتند. آنها آثار خود را غالباً با خصوصیات ادبی تألیف می کردند و در این میان گاه با زبان تملّق و مدح شاهان سخن گفته و بیش از آنکه مورخ حقیقت باشند، کاتب دربار بودند.
۳۲- سبک نگارش در تاریخ نگاری سنتی چگونه است؟
جواب: سبک نگارش در بسیار موارد، سخت بوده و در این آثار کمتر تحلیل و تفسیر به چشم می خورد.
۳۳- تعداد زیادی از منابع در دسترس در تاریخ، بیشتر بر تاریخ شاهان. و جنگ های آنها تأکید دارد.
۳۴- احیای میراث غنی و گنجینه هایی که شامل گستره ای فراتر از تاریخ نگاری صرف هستند شامل چه مواردی است؟
جواب: شامل تحقیقات رجالی، کتاب شناسی ها، زندگی نامه های عالمان، بزرگان و …
۳۵- با احیای میراث غنی و گنجینه هایی که شامل گسترده ای فراتر از تاریخ نگاری صرف هستند چه دستاوردی داشته است؟
جواب: می توان به مکتوبات ارزشمندی در باره زندگی اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی گذشتگان و همچنین منابعی جدی برای سنجش و نقد وقایع گذشته دست یافت.
۳۶- چرا در تاریخ به امروز بسیاری از میراث مکتوب (نسخه ها) از دست رفته است؟
جواب: تا امروز تلاش های زیادی برای احیای میراث مکتوب صورت گرفته است، امّا اهتمام و حمایت از این اقدام، به اندازه کافی وجود نداشته است؛ میراثی که بخش زیادی از آن نیاز به تصحیح، ترجمه و چاپ دارد و به دلیل غفلت در برهه هایی از تاریخ، بسیاری از نسخه ها از دست رفته است.
۳۷- چه عواملی زمینه تحول اساسی و عمیق در تاریخ نگاری سنتی ایران ایجاد کرد؟
جواب: – جنگ های ایران و روسیه در دوران پادشاهی فتحعلی شاه قاجار
– تأسیس مدرسه دارالفنون و ایجاد دارالطباعه دولتی و دارالترجمه همایونی در زمان ناصرالدین شاه
– ترجمه آثار اروپایی
-رمز گشایی کتیبه های بیستون و طاق بستان
۳۸- جنگ های ایران و روس چگونه زمینه ساز تحول در تاریخ نگاری ایران شد؟
جواب: توجه زمامداران و نخبگان ایران را به دنیای غرب جلب کرد. آنان با مقایسه وضعیت ایران و غرب در جست و جوی درک علل پیشرفت جوامع غربی و عقب ماندگی جامعه ایران برآمدند.
۳۹- چه حادثه ای سبب توجه زمامداران و نخبگان ایران به دنیای غرب در دوره ی معاصر شد؟
جواب: جنگ های ایران و روس
۴۰- مدرسه‌ی دارالفنون و کانون های فرهنگی دارالطباعه‌ی دولتی و دارالترجمه همایونی در زمان کدام شاه قاجار تاسیس شدند؟
جواب: ناصر الدین شاه قاجار
۴۱- از زمان ولیعهدی عباس میرزا ترجمه آثار اروپایی آغاز شد.
۴۲- ترجمه آثار اروپائیان با تاسیس چه مراکزی و در زمان کدام پادشاه قاجار گسترش یافت؟
جواب: تأسیس مدرسه دارالفنون و ایجاد دارالطباعه دولتی و دارالترجمه همایونی / ناصر الدین شاه
۴۳- محمد حسن خان اعتمادالسلطنه که بود؟
جواب: از مورخان مشهور عصر قاجار، یکی از چهره های برجسته فرهنگی این دوره بود که به ریاست دارالترجمه همایونی برگزیده شد.
۴۴- ترجمه چه نقشی در تحول تاریخ نگاری داشت؟
جواب: ترجمه آنها تأثیر بسزایی در آشنایی نویسندگان و مورخان ایرانی با بینش و روش مورخان اروپایی داشت.
۴۵- چه زمینه ای سبب رمزگشایی کتیبه های بیستون و طاق بستان شد و اطلاعات دقیق و جدید درباره ی تاریخ ایران بدست آمد؟
جواب: با گسترش فعالیت علمی شرق شناسان
۴۶- در عصر قاجار کدامیک از تاریخ نگاران، به ساختار کلی و ویژگی تاریخ نویسی سنتی انتقاد نمودند؟ نام ببرید؟ (پیشگامان انتقاد به تملق و متکلف نویسی را نام ببرید.)
جواب: خاوری شیرازی مورخ مشهور زمان فتحعلی شاه نویسنده کتاب تاریخ ذوالقرنین – میرزا محمد جعفر خورموجی، از مورخان عصر ناصری و مؤلف کتاب حقایق الاخبار ناصری- محمد حسن خان اعتمادالسلطنه نویسنده کتاب صدرالتواریخ
۴۷- یکی از پیشگامان انتقاد به تملق و متکلف نویسی، خاوری شیرازی مورخ مشهور دوره فتحعلی شاه و نویسنده تاریخ ذوالقرنین است.
۴۸- نخستین مورخی که واقعیت قتل امیر کبیر را بازتاب داده است میرزا محمد جعفر خورموجی نام دارد.
۴۹- محمدحسن خان اعتمادالسلطنه در کتاب صدرالتواریخ، از چه کسی ستایش کرده است؟
جواب: امیر کبیر
۵۰- آخوند زاده و آقاخان کرمانی در زمینه تاریخ نگاری جدید چه دیدگاهی داشتند؟
جواب: وی در رساله ایراد، شیوه تاریخ نویسی رضا قلی خان هدایت را به دلیل استفاده او از شعر در بیان رویدادها و به کار بردن الفاظ مصنوع ادبی مورد انتقاد قرار داد او معتقد بود که مورخان جدید اروپایی با بررسی سیر حوادث و مطالعه علل و نتایج رویدادها به قوانینی دست یافته اند «حکمت تاریخی» که آن می نامند.
۵۱- فتحعلی آخوند زاده به چه دلایلی شیوه تاریخ نگاری رضا قلی خان هدایت را مورد انتقاد قرارداد؟
جواب: شیوه تاریخ نویسی رضا قلی خان هدایت را به دلیل استفاده او از شعر در بیان رویدادها و به کار بردن الفاظ مصنوع ادبی مورد انتقاد قرار داد.
۵۲- در کدام دوره سفرنامه نویسی گسترش فراوانی یافت؟
جواب: در عصر قاجار
۵۳- خاطرات و سفرنامه ها را باهم مقایسه کنید. چه وجوه اشتراکی دارند؟
جواب: خاطرات، این آثار حاوی اطلاعات ارزشمندی درباره اوضاع سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی و شرح حال رجال این دوره اند که به ندرت در سایر منابع یافت می شود.
سفرنامه ها از نظر مطالعه تاریخ اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی اهمیت فوق العاده ای دارند و حاوی اطلاعات ارزشمندی درباره موضوع های اقتصادی مانند مالیات، گمرک، راه ها، مسائل اجتماعی از قبیل آداب و رسوم، پوشاک و تغذیه و مباحث فرهنگی، دینی، هنری و معماری هستند.
۵۴- سفرنامه ها از چه جهت در تاریخ اهمیت دارند و حاوی چه اطلاعاتی هستند؟
جواب: سفرنامه ها از نظر مطالعه تاریخ اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی اهمیت فوق العاده ای دارند و حاوی اطلاعات ارزشمندی درباره موضوع های اقتصادی مانند مالیات، گمرک، راه ها، مسائل اجتماعی از قبیل آداب و رسوم پوشاک و تغذیه و مباحث فرهنگی، دینی، هنری و معماری هستند.
۵۵- چرا سفرنامه ها از نظر مطالعه‌ی تاریخ اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی اهمیت فوق العاده ای دارند؟
جواب: سفرنامه ها از نظر مطالعه تاریخ اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی اهمیت فوق العاده ای دارند و حاوی اطلاعات ارزشمندی درباره موضوع های اقتصادی مانند مالیات، گمرک، راه ها، مسائل اجتماعی از قبیل آداب و رسوم پوشاک و تغذیه و مباحث فرهنگی، دینی، هنری و معماری هستند.
۵۶- نشریه به عنوان رسانه گروهی در دوره پادشاهی ناصرالدین شاه قاجار به ایران راه یافت.
۵۷- نشریات چگونه در تاریخ نگاری حائز اهمیت هستند؟
جواب: نشریات از طریق آگاهی بخشی عمومی، تأثیرات فکری، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی زیادی بر جامعه ایرانی گذاشتند.
۵۸- اولین و دومین روزنامه در ایران با چه عناوینی و توسط چه کسانی به چاپ رسید؟
جواب: اولین روزنامه ایران را میرزا صالح شیرازی به نام کاغذ اخبار / امیرکبیر به نام وقایع اتفاقیه
۵۹- امیر کبیر به چه منظوری روزنامه وقایع اتفاقیه را چاپ کرد و بعدا این روزنامه با چه نامی تغییر یافت؟
جواب: برای رشد آگاهی های سیاسی و اجتماعی مردم و توسعه فکری و فرهنگی جامعه / روزنامه دولت علیه ایران
۶۰- اسناد و منابع آرشیوی شامل چه منابعی هستند؟ آنها را نام ببرید؟
جواب: شامل کلیه مکاتبات حکومتی، فرمان ها، معاهدات سیاسی، نامه های شخصی و اداری، اسناد مالی و قضایی، گزارش های اقتصادی، فرهنگی، نظامی و حقوقی
۶۱- آرشیو ملی هر کشور، محل نگهداری چه چیزهایی است؟
جواب: آرشیو ملی هر کشور محل نگهداری اسناد و مدارک با ارزش و معتبر مربوط به آن کشور است.
۶۲- آرشیو به چه مکانی گفته می شود؟ و علت تشکیل آن چیست؟
جواب: با توجه به اهمیت اسناد در پژوهش های تاریخی، در بسیاری از کشورهای جهان محلی برای نگهداری، حفاظت، مرمت، طبقه بندی و آماده سازی آنها و استفاده محققان ایجاد شده است که به آن آرشیو گفته می شود.
۶۳- اسناد حاوی چه اطلاعاتی هستند؟
جواب: اسناد حاوی اطلاعاتی بسیار ارزشمند و منحصر به فرد درباره مسائل و موضوع های سیاسی
در این بخش، مروری بر جواب صفحه ۳ تا ۱۵ تاریخ دوازدهم انسانی انجام داده شد. با اضافه کردن عبارت “حاشیه نیوز” در آخر جستجوهای درسی خود در گوگل، به بهترین پاسخ ها دسترسی خواهید داشت. لطفاً به خاطر داشته باشید که ابتدا سعی کنید پاسخ سوالات را خودتان بیابید و سپس برای بررسی صحت آن به این پاسخ ها مراجعه کنید. اگر سوالی دارید، آن را در قسمت دیدگاه بپرسید تا معلمان و کارشناسان ما به آن پاسخ دهند.
