جواب فعالیت صفحه ۳۵ تا ۴۳ فصل سوم زیست دهم تجربی ؛ تبادلات گازی
جواب صفحه ۳۵ و ۴۱ و ۴۲ و ۴۳ زیست دهم تجربی که مربوط به سوال های درس گفتار ۱ و ۲ و ۳ فصل ۳ تبادلات گازی است را در حاشیه نیوز برای شما دانش آموز فعال و کوشا آماده شده است. در این قسمت به حل گام به گام پاسخ سوالات فعالیت صفحه ۳۵ و ۴۱ و ۴۲ و ۴۳ زیست دهم متوسطه دوم رشته تجربی می‌پردازیم.
جواب صفحه ۳۵ تا ۴۳ زیست دهم تجربی
در پاسخ فعالیت ۱ صفحه ۳۵ زیست دهم خواهیم داشت:
آیا هوای دمی با هوای بازدمی متفاوت است؟
پژوهش‌های دانشمندان در ابتدا، وجود سه گاز نیتروژن، اکسیژن و کربن دی‌اکسید را در هوا نشان داد. در این آزمایش، هوای دمی و بازدمی را از نظر مقدار نسبی کربن دی‌اکسید بررسی می‌کنیم. اما چگونه می‌توان مقدار کربن دی‌اکسید را در هوا تشخیص داد؟
برای انجام این آزمایش می‌توان از محلول آب آهک (بی‌رنگ) یا برم تیمول بلو رقیق (آبی رنگ) که معرّف کربن دی‌اکسید هستند استفاده کرد. با دمیدن کربن دی‌اکسید به درون این محلول‌ها،آب آهک شیری رنگ و برم تیمول بلو، زرد رنگ می‌شود.
۴) چند دقیقۀ دیگر نیز به دم و بازدم ادامه دهید و تغییرات بعدی رنگ را در هر دو ظرف مشاهده، و یادداشت کنید.
پاسخ: با گذشت زمان تغییر رنگ در ظرف (الف) مشاهده می‌شود.
۵) اکنون به پرسش‌های زیر پاسخ دهید:
الف) چرا هوای دمی، به یک ظرف و هوای بازدمی، به ظرف دیگر وارد می‌شود؟
پاسخ: انتهای لوله بلند متصل به لوله‌ی مرکزی، داخل مایع ظرف (ب) قرار دارد. بنابراین هنگام دَم، مایع بر اثر مکش ایجاد شده وارد این لوله می‌شود و هوا از لوله کوتاه متصل به لوله مرکزی وارد می‌شود. البته این هوا از خارج از طریق لوله بلند ظرف (الف) وارد این ظرف می‌شود.
هنگام باز‌دَم هوای ظرف (الف) راهی برای خروج ندارد. پس هوای زیادی وارد این ظرف نمی‌شود؛ در حالی که هوا از طریق لوله بلند وارد مایع ظرف (ب) شده و در نهایت به وسیله لوله کوتاه ظرف (ب) خارج می‌شود.
ب) نخست در کدام ظرف تغییر رنگ مشاهده کردید؟
پاسخ: ظرف (ب)، زیرا هوای دمی ابتدا وارد محلول (ب) شد.
پ) آیا معرّف در هر دو ظرف سرانجام تغییر رنگ داد؟ این موضوع چه چیزی را برای ما روشن می‌کند؟
پاسخ: بله هوای بازدمی به ظرف (الف) نیز وارد می‌شود البته به مقدار کم. این هوا مستقیماً وارد مایع نمی‌شود و تنها با سطح آن تماس می‌یابد در نتیجه تغییر رنگ کندتر و به صورت تدریجی انجام می‌شود.
در پاسخ فعالیت ۲ صفحه ۴۱ و ۴۲ زیست دهم خواهیم داشت:
تشریح شش گوسفند
۱) ویژگی ظاهری: شش به علت دارا بودن کیسه‌های حبابکی فراوان، حالتی اسفنج گونه دارد. شش راست از شش چپ بزرگ‌تر است. شش راست از سه قسمت یا لَپ (لوب) و شش چپ از دو قسمت تشکیل شده است.
۲) تشخیص شش راست و چپ: اگر در نمونه‌ای که تهیه کرده‌اید مری نیز وجود دارد، به محل قرارگیری آن توجه کنید. نای در جلو و مری درپشت قرار گرفته است و به این ترتیب می‌توانید سطح جلویی و پشتی نای و شش‌ها (و در نتیجه راست و چپ آنها) را نیز مشخص کنید.
مری را جدا کنید. برای تشخیص سطح جلویی و پشتی نای در حالتی که مری از آن جدا شده است، کافی است به یاد داشته باشید که غضروف‌های نای C شکل‌اند. این وضعیت باعث می‌شود که در نای، قسمت دهانهٔ حرف C از سایر قسمت‌ها نرم‌تر باشد. با لمس کردن، این قسمت را پیدا کنید. این قسمت، محل اتصال نای به مری و بنابراین سطح پشتی نای است.
3) بررسی ویژگی کشسانی شش‌ها: با یک تلمبه از نای به درون شش‌ها بدمید و قابلیت کشسانی شش‌ها را مشاهده کنید.
4) بررسی ساختارهای درونی: نای را از قسمت نرم آن (دهانۀ حرف C) در طول، برش دهید تا به نزدیکی شش‌ها برسید. در نای گوسفند، قبل از دو نایژۀ اصلی، یک انشعاب سوم هم مشاهده می‌شود که به شش راست می‌رود. مدخل این انشعاب و سپس نایژه‌های اصلی را مشاهده کنید.
برش طولی نای را از مدخل نایژۀ اصلی ادامه دهید. دقت کنید که بریدن نایژۀ اصلی به سادگی نای نیست و این به‌علت ساختار غضروف‌های نایژه است که در ابتدا به صورت حلقۀ کامل و بعد به صورت قطعه قطعه است. در طول نای، مدخل‌های نایژه‌های بعدی قابل مشاهده است.
اگر تکه‌ای از شش را ببُرید، در مقطع آن سوراخ‌هایی را مشاهده می‌کنید که به سه گروه قابل تقسیم‌اند. نایژه‌ها، سرخرگ‌ها و سیاهرگ‌ها. لبۀ نایژه‌ها به‌علت دارا بودن غضروف، زبر است و به این ترتیب از رگ‌ها قابل تشخیص است. سرخرگ‌ها دیوارۀ محکم‌تری نسبت به سیاهرگ‌ها دارند و به‌همین علت، برخلاف سیاهرگ‌ها دهانۀ آنها حتی در نبود خون هم باز است اما دهانۀ سیاهرگ‌ها در نبود خون بسته است.
اگر تکه‌ای از شش را ببرید و در ظرفی پر از آب بیندازید خواهید دید که روی سطح آب شناور می‌ماند. چرا؟
پاسخ: به دلیل وجود حبابک‌های زیادی که در آن وجود دارد، مقداری هوا درون آن باقی می‌ماند که باعث می‌شود شش‌ها روی آب شناور باقی بمانند.
در پاسخ فعالیت ۳ صفحه ۴۳ زیست دهم خواهیم داشت:
ظرفیت شش‌های افراد مختلف مساوی نیست. با ساختن دستگاهی مانند شکل زیر، می‌توانید گنجایش شش‌های خود و هم‌کلاسی‌هایتان را اندازه بگیرید. گنجایش ظرف وارونه، حداقل باید پنج لیتر باشد. در ابتدا، ظرف را از آب پر و سپس در تشت وارونه کنید.
ابتدا نفس بسیار عمیقی بکشید و بعد تاجایی که می‌توانید در لوله فوت کنید. هنگام فوت کردن بینی خود را بگیرید.
۱) آیا عددی که در اینجا نشان داده می‌شود، ظرفیت واقعی شش‌های شماست؟ دلیل بیاورید.
پاسخ: خیر، عدد حاصل ظرفیت واقعی را نشان نمی‌دهد. زیرا همیشه بین نیم تا یک لیتر هوا در شش‌ها باقی می‌ماند و از ریه خارج نمی‌شود.
۲) چگونه می‌توانید به کمک این دستگاه، مقدار هوای دم و بازدم خود را نیز اندازه بگیرید؟
پاسخ: هنگام دم با مکش ایجاد شده سطح آب بالا می‌آید و در بازدم پایین می‌رود. با توجه به مندرج بودن ظرف می‌توانیم هوای دم و بازدم را اندازه‌گیری کنیم.
در این بخش، مروری بر جواب صفحه ۳۵ تا ۴۳ زیست دهم تجربی انجام داده شد. با اضافه کردن عبارت “حاشیه نیوز” در آخر جستجوهای درسی خود در گوگل، به بهترین پاسخ ها دسترسی خواهید داشت. لطفاً به خاطر داشته باشید که ابتدا سعی کنید پاسخ سوالات را خودتان بیابید و سپس برای بررسی صحت آن به این پاسخ ها مراجعه کنید. اگر سوالی دارید، آن را در قسمت دیدگاه بپرسید تا معلمان و کارشناسان ما به آن پاسخ دهند.
