جواب تمرین های فصل هفتم صفحه ۵۵ تا ۶۴ علوم تجربی هشتم ؛ الفبای زیست فناوری
جواب صفحه ۵۵ و ۵۶ و ۵۸ و ۵۹ و ۶۰ و ۶۱ و ۶۲ و ۶۳ و ۶۴ علوم تجربی هشتم که مربوط به سوال های فصل هفتم الفبای زیست فناوری است را در حاشیه نیوز برای شما دانش آموز فعال و کوشا آماده شده است. در این قسمت به حل گام به گام پاسخ سوالات سوالات متن و گفت و گو کنید و آزمایش کنید و فکر کنید و اطلاعات جمع آوری کنید و فعالیت صفحه ۵۵ و ۵۶ و ۵۸ و ۵۹ و ۶۰ و ۶۱ و ۶۲ و ۶۳ و ۶۴ علوم تجربی هشتم می‌پردازیم.
جواب صفحه ۵۵ تا ۶۴ علوم هشتم
در پاسخ سوال متن صفحه ۵۵ علوم هشتم خواهیم داشت:
چه چیزی سبب می‌شود بعضی پوست تیره و بعضی پوست روشن داشته باشند؟
جواب: وراثت
آیا می‌توان گیاهی تولید کرد که در تاریکی، نورانی شود؟
جواب: بله، با استفاده از ژن‌های موجودات
در پاسخ فعالیت صفحه ۵۶ علوم هشتم خواهیم داشت:
الف- سر انگشتان خود را به طور کامل با جوهر رنگ کنید؛ سپس روی کاغذ طوری فشار دهید تا نقش خط‌های آن روی کاغذ بیفتد. آیا نقش این خطوط در همهٔ انگشتان شما یکسان است؟
جواب: خیر ، چون خط های انگشتان با هم متفاوت می باشد.
آیا اثر انگشت همکلاسی‌های شما یکسان است یا با هم فرق می‌کند؟
جواب: یکسان نیست و در هر کدام متفاوت می باشد.
ب- اثر انگشت اشاره دوقلوهای همسان را تهیه کنید. آیا اثر انگشت یکسانی دارند؟
جواب: خیر، یکسان نیست، بیشتر حاصل عوامل محیطی است تا ژنتیکی، شکل کلی اثر انگشت به ارث می‌رسد، اما جزئیات آن کاملا منحصر به هر فرد است.
پ- اثر انگشت در زندگی اجتماعی چه کاربردی دارد؟
جواب: کاربردهایی مانند: ۱- تشخیص هویت ۲- انگشت نگاری ۳- دقت ۱۰۰ درصدی در تعیین هویت ۴- کاربرد امنیتی ۵- تعیین ساعت‌های حضور و غیاب به صورت لمسی ۶) ورود با اثر انگشت به تلفن همراه و بعضی از رایانه ها
در پاسخ سوال متن صفحه ۵۶ علوم هشتم خواهیم داشت:
به شکل ۱ نگاه کنید. نرمهٔ گوش شما به کدام یک از دو حالتی است که در این شکل می‌بینید؟
جواب: اول از همه به شکل ۱ نگاه کن. دو نوع نرمه گوش می‌بینی: یکی آزاد و دیگری چسبیده. حالا به گوش خودت نگاه کن. نرمه گوش تو به کدومشون شبیه‌تره؟ آزاد یا چسبیده؟
پیوسته یا آزاد بودن نرمهٔ گوش به دلیل وجود عامل مربوط به این صفت در یاخته‌های بدن ماست. پیوستگی یا آزاد بودن نرمهٔ گوش و همچنین صفاتی که در جدول ۱ دیدید، صفات ارثی نامیده می‌شوند؛ زیرا عامل ایجاد کنندهٔ این صفات از والدین به فرزندان و به عبارتی دیگر از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود. به نظر شما این عامل چیست و در چه بخشی از یاخته قرار دارد؟
جواب: همه ما تا حدی به پدر و مادرمان شباهت داریم. این شباهت می‌تواند در ظاهرمان، مثلاً رنگ چشم یا شکل بینی، یا در ویژگی‌های شخصیتی‌مان، مثل علاقه به موسیقی یا ورزش، دیده شود. دلیل این شباهت چیزی به نام ژن است. ژن‌ها مثل دستورالعمل‌هایی هستند که به بدن ما می‌گویند چطور ساخته شود. این دستورالعمل‌ها از پدر و مادرمان به ما به ارث می‌رسند. پس وقتی می‌گوییم کسی شبیه پدرش است، یعنی ژن‌های بیشتری از پدرش را به ارث برده است.
به طور خلاصه: ژن‌ها، که در داخل سلول‌های بدن ما قرار دارند، مسئول ویژگی‌های ما هستند. این ژن‌ها از پدر و مادر به فرزندان منتقل می‌شوند و باعث می‌شوند که فرزندان شباهت‌هایی به والدین خود داشته باشند.
در پاسخ گفت و گو کنید صفحه ۵۸ علوم هشتم خواهیم داشت:
الف- جدول مقابل، تعداد کروموزوم ها را در چند جاندار نشان می‌دهد. با توجه به اطلاعات جدول دربارهٔ درستی یا نادرستی این جمله گفت‌وگو کنید: تعداد کروموزوم ها به اندازهٔ پیکر جانداران بستگی دارد.
| جاندار | تعداد کروموزوم |
|---|---|
| انسان | ۴۶ |
| مرغ و خروس | ۷۸ |
| پروانه | ۳۸۰ |
| برنج | ۲۴ |
جواب: (نادرست است) هیچ رابطه ای بین اندازه بدن جاندار و تعداد کروموزوم ها وجود ندارد. زیرا برخی از موجودات با جثه کوچکتر از انسان مانند مرغ و خروس کروموزوم های بیشتری دارند و تعداد کروموزوم های هر حیوان همیشه ثابت و معین است.
ب- دانش آموزی می‌گوید از شباهت دو نفر می‌توانیم به شباهت ژن‌های آنها پی ببریم. نظر شما در این باره چیست؟
جواب: اگر این دو نفر رابطه فرزند و والدینی داشته باشند، شباهت های ژنتیکی زیادی دارند، زیرا ویژگی های ارثی از نسلی به نسل دیگر توسط DNA و ژن ها منتقل می شود.
جواب دیگر: بله، می‌تواند درست باشد؛ برای نمونه پیوسته بودن نرمه گوش دلیلی بر وجود ژن یکسان در افراد متفاوت است.
در پاسخ آزمایش کنید صفحه ۵۹ علوم هشتم خواهیم داشت:
مواد و وسایل
یک عدد سیب زمینی که حداقل چهار جوانه (چشم) داشته باشد؛ چهار لیوان یک بار مصرف، خاک گلدان، کارد، کاغذ و مداد.
روش اجرا
الف) ته هر لیوان یک سوراخ ریز ایجاد کنید؛ سپس آنها را با خاک پر، و شماره گذاری کنید. سیب زمینی را به چهار بخش تقسیم کنید به طوری که هر بخش یک جوانه داشته باشد.
ب- هر قطعه را در یکی از لیوان‌ها مطابق جدول زیر بکارید. توجه داشته باشید که خاک لیوان‌ها مرطوب باشد.
| لیوان شماره ۱ | لیوان شماره ۲ | لیوان شماره ۳ | لیوان شماره ۴ |
|---|---|---|---|
| آن را در آفتاب بگذارید و به اندازهٔ کافی به آن آب دهید. | آن را در جای تاریک بگذارید و به اندازهٔ کافی به آن آب دهید. | آن را در آفتاب بگذارید. بعد از کاشت، دیگر به آن آب ندهید. | قطعهٔ سیب زمینی که همه بخش خوراکی آن را برداشته‌اید. لیوان را در آفتاب بگذارید و به اندازهٔ کافی به آن آب دهید. |
پ- پیش بینی می‌کنید که از کدام قطعه، گیاه سیب زمینی رشد می‌کند و از کدام قطعه (ها) رشد نمی‌کند؟ چه استدلالی برای این پیش‌بینی دارید؟
جواب: سیب زمینی لیوان شماره ۱ به دلیل دریافت نور و آب کافی و داشتن جوانه های سالم بیشتر رشد می کند، اما قطعه هایی که جوانه ندارند و نور نمی گیرند، رشد کمتری خواهند داشت. – پیش بینی ما بر اساس شرایط لازم برای رشد گیاه انجام شد.
ت- به مدت دو هفته هر روز لیوان‌ها را مشاهده کنید و مشاهدات خود را در جدولی بنویسید. نتیجهٔ آزمایش را در کلاس گزارش کنید. آیا نتیجه آزمایش، پیش‌بینی شما را تأیید می‌کند؟
| * | لیوان ۱ | لیوان ۲ | لیوان ۳ | لیوان ۴ |
|---|---|---|---|---|
| سرعت رشد | زیاد | کم | کم | کم |
| رنگ ساقه | سبز پر رنگ | بی رنگ | زرد | سبز کم رنگ |
جواب نتیجه گیری: بله لیوان های شماره یک و دو جوانه می زنند، چون از اندوخته غذایی استفاده می کنند، اما بعد از مدتی رشد لیوان شماره دو به دلیل اینکه نور برای غذا به آن نمی رسد متوقف می شود، و بی رنگ و زرد می شود.
در پاسخ سوال متن صفحه ۶۰ علوم هشتم خواهیم داشت:
در بسیاری از صفات، ژن تنها عامل تعیین کننده در شکل‌گیری جانداران نیست؛ بلکه عوامل محیطی نیز مهم‌اند؛ مثلاً خطر سکتهٔ قلبی در بعضی افراد به علت ژن‌هایی که دارند از دیگران بیشتر است. این افراد اگر تغذیهٔ سالم داشته باشند و ورزش‌های مناسب انجام دهند، می‌توانند همانند افراد دیگر در سلامت زندگی کنند. شما چه نمونه‌هایی از تأثیر محیط بر صفات ارثی می‌شناسید؟
جواب: نمونه‌هایی از تأثیر محیط بر صفات ارثی شامل موارد زیر است:
- رشد قد: تغذیه مناسب می‌تواند باعث رشد بیشتر شود، حتی اگر فرد ژن قد کوتاه داشته باشد.
- وزن: افراد با ژن چاقی اگر رژیم غذایی سالم و فعالیت بدنی داشته باشند، می‌توانند وزن متعادلی داشته باشند.
- بیماری‌ها: افرادی با ژن‌های مستعد بیماری می‌توانند با سبک زندگی سالم (مثل ترک سیگار و ورزش) احتمال ابتلا به بیماری‌ها را کاهش دهند.
جواب دیگر: ژن‌ها و محیط، هر دو در شکل‌گیری ویژگی‌های ما نقش دارند. ژن‌ها مثل دستورالعمل‌هایی هستند که از والدین به ما به ارث می‌رسند و مشخص می‌کنند که پتانسیل ما برای داشتن ویژگی‌های خاصی چقدر است. اما این ژن‌ها به تنهایی تعیین‌کننده نیستند. محیطی که در آن زندگی می‌کنیم، تغذیه‌مان، ورزش کردن و تجربیاتمان هم می‌توانند روی این ژن‌ها تاثیر بگذارند و باعث شوند که پتانسیل‌هایمان به بهترین شکل بروز پیدا کنند یا خیر. به عبارت دیگر، ژن‌ها مثل بذر هستند و محیط مثل خاکی که این بذر در آن کاشته می‌شود. کیفیت خاک تعیین می‌کند که بذر چقدر رشد کند و چه میوه‌ای بدهد.
مثال: اگر ژن‌هایی داشته باشیم که احتمال ابتلا به بیماری قلبی را افزایش می‌دهند، با داشتن یک رژیم غذایی سالم و ورزش منظم می‌توانیم این احتمال را کاهش دهیم.
در پاسخ فعالیت صفحه ۶۱ علوم هشتم خواهیم داشت:
فرض کنید دانش، مهارت و امکانات مورد نیاز را برای دست کاری دِنا دارید؛ یعنی می‌توانید صفات جانداران را به میل خود تغییر دهید. در این حالت چه کارهایی انجام می‌دادید؟ نظر و طرح خود را بنویسید و در آن هدف خود را نیز شرح دهید.
جواب: ۱- حذف ژن های بیماری زا
۲- تزریق ژن های مفید مانند ژن های مقاوم در برابر سرماخوردگی و ویروس ها
۳- حذف ژن پیری
۴- ژن افزایش قد
۵- تغییر ژن گیاهان برای تولید محصولات بیشتر و اصلاح نژاد ژنتیکی گاو، گوسفند و مرغ برای تولید محصولات بیشتر و بهتر.
در پاسخ فکر کنید صفحه ۶۲ علوم هشتم خواهیم داشت:
ژن ماهی در گوجه فرنگی!
سال‌ها پیش گروهی از پژوهشگران، نوعی بوتهٔ گوجه فرنگی تولید کردند که دارای ژن مربوط به صفت مقاومت در برابر سرما بود. این ژن از نوعی ماهی آب سرد به دست آمده بود. گوجه فرنگی‌هایی که به این طریق تولید شده بودند، مقاومت بیشتری در برابر سرما داشتند. به نظر شما چگونه ژن مربوط به مقاومت در برابر سرما، سبب ایجاد این ویژگی می‌شود؟
جواب: ژن ضد یخ زدن را از ماهی آبی سرد به نام فلاندر گرفته شده و در مراحل زیر به گوجه فرنگی تزریق می شود:
۱- استخراج DNA حاوی ژن ضد یخ و سرما ۲- تزریق ژن به باکتری ۳- آلوده شدن سلول های بذر گوجه فرنگی با این باکتری ۴- ورود ژن ضد یخ به بذر گوجه فرنگی ۵- کاشت بذر در خاک.
جواب دیگر: نهال گوجه فرنگی در زمان کشت به سرما حساس است وبا توجه به زمان گلدهی بهتر است بذر این گیاه به سرما مقاوم باشد.
در پاسخ جمع آوری اطلاعات صفحه ۶۲ علوم هشتم خواهیم داشت:
با مراجعه به منابع معتبر درباره فایده‌ها و ضررهای احتمالی تغییر در ژن‌های جانداران، اطلاعاتی جمع‌آوری کنید و در کلاس ارائه دهید.
جواب: فایده‌ها: ۱- نرخ و سرعت رشد سریعتر
۲- تصحیح ژن ها
۳- توسعه ویژگی های خاص
۴- تولید محصولات جدید
۵- تولید محصولات بزرگ و حجیم تر
۶- کاهش خطر تخریب منابع آب محلی
۷- یک رویه علمی هزار ساله از مضرات بالقوه تغییرات در ژن های جانداران
ضررها: ۱- احتمال کاهش ارزش غذا
۲- سازگاری عامل های بیماری زا با صفات ژنتیکی جدید
۳- عوارض جانبی منفی غیر قابل پیش بینی
۴- سودمندی کمتر میزان تنوع ایجاد شده
۵- پیامدهایی با هزینه زیاد برای انتشار مهندسی ژنتیک
۶- سوء استفاده از دانش و فناوری مهندسی ژنتیک
در پاسخ سوال متن صفحه ۶۳ علوم هشتم خواهیم داشت:
زندگی همهٔ جانوران از یک یاخته آغاز شده است (شکل ۹). چگونه از یک یاخته، مثلاً میلیاردها یاخته به‌وجود می‌آید؟
جواب: همه موجودات زنده از یک سلول اولیه به نام زیگوت شروع به زندگی می‌کنند. این زیگوت از ترکیب اسپرم پدر و تخمک مادر تشکیل می‌شود. سپس این سلول تک هسته‌ای به طور مداوم تقسیم می‌شود و تعداد سلول‌ها افزایش می‌یابد. این تقسیم سلولی باعث رشد جنین و در نهایت تشکیل یک موجود کامل می‌شود. پس می‌توان گفت که همه موجودات زنده از یک سلول اولیه شروع به رشد و نمو می‌کنند و پیچیدگی بدن آنها نتیجه همین تقسیمات سلولی پی در پی است.
می‌دانید که یاخته‌ها تقسیم می‌شوند. نوعی تقسیم یاخته‌ای در سراسر عمر ما انجام می‌گیرد که سبب رشد و بازسازی بافت‌های آسیب‌دیدهٔ بدن می‌شود. قبل از این تقسیم، مقدار دِنا دو برابر می‌شود. دِنا در این حالت به شکل کلافی نخ مانند، درمی‌آید. (شکل ۱۰). در این نوع تقسیم که به آن تقسیم میتوز (رِشتِمان) می‌گویند از یک یاخته، دو یاخته به‌وجود می‌آید. (شکل ۱۱) آیا در تقسیم میتوز تعداد کروموزوم‌ها تغییر می‌کند؟
جواب: تقسیم میتوز یک فرایند حیاتی در رشد و ترمیم بدن موجودات زنده است. در این فرایند، یک سلول به دو سلول کاملا یکسان تقسیم می‌شود. قبل از تقسیم، مواد ژنتیکی سلول (DNA) دو برابر می‌شود تا هر سلول جدید، یک نسخه کامل از این اطلاعات را دریافت کند. نکته مهم اینجاست که تعداد کروموزوم‌ها در این تقسیم تغییر نمی‌کند و هر سلول جدید، دقیقاً همان تعداد کروموزومی را دارد که سلول اولیه داشته است. این اطمینان حاصل می‌کند که همه سلول‌های بدن یک موجود زنده، اطلاعات ژنتیکی یکسانی داشته باشند.
در پاسخ فعالیت صفحه ۶۳ علوم هشتم خواهیم داشت:
به طور گروهی با استفاده از موادی مانند نخ، سیم یا خمیر بازی مدل ساده‌ای از تقسیم رِشتمان بسازید.
جواب: با استفاده از نخ، یک دایره درست می کنید، وسط دایره ۴ تیکه نخ رنگی یا سیم های برق روکش دار با رنگ های مختلف می گذارید. این می شود سلول اولیه یا مادر.
مرحله بعد یک دایره با نخ درست می کنید وسط دایره برای هر نخ یا سیم مثل خودش کنارش می گذارید، یعنی از هر رنگ دوتا کروموزوم باید داشته باشید، این مرحله می شود مرحله همانند سازی دنا.
مرحله بعد کروموزوم ها رو بر اساس رنگ به دو قسمت تقسیم می کنید و هر دسته رو از وسط دایره فاصله می دید و دایره دور رو هم طوری با نخ درست می کنید که انگار داره سلول شما دو تا می شود.
مرحله آخر دو سلول دارید که شبیه هم هستند و هر کدومشون ۴ تا کروموزوم با رنگ های مختلف دارند. دقیقا مثل شکل کتاب باید انجامش بدید.
در پاسخ سوال متن صفحه ۶۴ علوم هشتم خواهیم داشت:
عوامل محیطی متفاوتی در ایجاد سرطان نقش دارند. خطر سرطان‌زایی بعضی مواد، مانند کودهای شیمیایی که برای رشد محصولات کشاورزی استفاده می‌شود و آلاینده‌های حاصل از سوخت‌های فسیلی مشخص شده است. شما چه عوامل سرطان‌زای دیگری می‌شناسید؟
جواب: عوامل سرطان‌زای دیگر شامل موارد زیر هستند:
مواد شیمیایی مضر: مانند آزبست و بنزن.
دخانیات: مصرف سیگار و تنباکو.
پرتوهای مضر: مانند اشعه فرابنفش و رادیواکتیو.
برخی ویروس‌ها: مانند ویروس پاپیلومای انسانی (HPV).
در پاسخ گفت و گو کنید صفحه ۶۴ علوم هشتم خواهیم داشت:
در سال گذشته با انواعی از سوخت‌های غیرفسیلی آشنا شدید. نظر خود را دربارهٔ جملهٔ زیر بیان کنید:
«سرمایه‌گذاری در تولید انرژی‌های نو و تجدید پذیر به صرفه‌تر است».
جواب: به دلیل مزایای انرژی های نو: ۱- تجدید پذیری
۲- آلودگی کمتر
۳- استفاده آسان
۴- هزینه اقتصادی کمتر
۵- راندمان انرژی بالاتر.
جواب دیگر: زیرا با افزایش استفاده از سوخت‌های غیر فسیلی آلودگی کمتر و در نتیجه بیماری‌هایی مانند سرطان کاهش می‌یابد و هزینه کمتری بر جامعه وارد می‌شود.
در پاسخ فعالیت صفحه ۶۴ علوم هشتم خواهیم داشت:
تغذیهٔ سالم در پیشگیری از سرطان مؤثر است. در دو گروه با مراجعه به منابع علمی معتبر دربارهٔ موارد زیر اطلاعاتی جمع‌آوری کنید و در کلاس ارائه دهید:
گروه الف- نوع تغذیه‌ای که احتمال سرطان را افزایش می‌دهد.
جواب: ۱- مصرف مایعات به همراه غذاهای خیلی گرم
۲- مصرف زیاد انرژی و غذاهای پرچرب
۲- مصرف مشروبات الکلی و سیگار
۴- مصرف کم سبزیجات، میوه جات و غلات
۵- مصرف نوشیدنی های انرژی زا و نوشابه
گروه ب- نوع تغذیه‌ای که در پیشگیری از سرطان نقش دارد.
جواب: ۱- مصرف غذاهای کم چرب
۲- مصرف ویتامین C (در میوه ها و سبزیجات)
۳- به جای غذاهای سرخ کردنی از غذاهای پخته شده استفاده کنید
۴- به جای گوشت قرمز از گوشت ماهی و مرغ استفاده کنید
۵- مصرف سبزیجات، میوه جات و غلات
در این بخش، مروری بر جواب صفحه ۵۵ تا ۶۴ علوم تجربی هشتم انجام داده شد. با اضافه کردن عبارت “حاشیه نیوز” در آخر جستجوهای درسی خود در گوگل، به بهترین پاسخ ها دسترسی خواهید داشت. لطفاً به خاطر داشته باشید که ابتدا سعی کنید پاسخ سوالات را خودتان بیابید و سپس برای بررسی صحت آن به این پاسخ ها مراجعه کنید. اگر سوالی دارید، آن را در قسمت دیدگاه بپرسید تا معلمان و کارشناسان ما به آن پاسخ دهند.
