جواب تفکر و مقایسه و تطبیق و بررسی و به کار ببندیم صفحه ۱۴ تا ۲۱ درس سوم فلسفه دوازدهم انسانی ؛ جهان علّی و معلولی
جواب صفحه ۱۴ و ۱۵ و ۱۷ و ۱۸ و ۱۹ و ۲۰ و ۲۱ فلسفه دوازدهم انسانی که مربوط به سوال های درس سوم جهان علّی و معلولی بخش ۱ پیرامون واقعیت و هستی است را در حاشیه نیوز برای شما دانش آموز فعال و کوشا آماده شده است. در این قسمت به حل گام به گام پاسخ تفکر و مقایسه و تطبیق و بررسی و به کار ببندیم صفحه ۱۴ و ۱۵ و ۱۷ و ۱۸ و ۱۹ و ۲۰ و ۲۱ فلسفه دوازدهم متوسطه دوم رشته انسانی میپردازیم.
جواب صفحه ۱۴ و ۲۱ فلسفه دوازدهم انسانی
در پاسخ تفکر صفحه ۱۴ فلسفه دوازدهم خواهیم داشت:
آیا ساختمان ذهن کودک بهگونهای است که او «چرا» میگوید یا ساختار جهان چنان است که او را به «چرا» گفتن میکشاند؟ آیا پرسشهای کودک صرفاً تقلیدی از بزرگترهاست یا واقعاً متوجه چیزی میشود که انگیزه سؤال کردن را در او زنده میکند؟
جواب: ساختار ذهن کودک علت یاب است و بخش اعظم تفکر کردن همان علت یابی است. به عبارت دیگر، انسان قدرت و توانایی تفکر و استدلال و یافتن علت ها و چگونگی ها را دارد و همین توانایی است که وقتی به کار می افتد، سبب کسب علم و دانش می شود و به میزانی که انسان بیشتر تفکر کند، دانش بیشتری به دست می آورد پرسش های کودک، صرفاً تقلید از بزرگترها نیست. بله، تربیت بزرگترها سبب تقویت توانایی کودک در پرسش گری می شود، نه اینکه اصل پرسش گری را در او به وجود بیاورد و ایجاد کند. سؤال از چراها و چگونگی ها در نهاد هر کودکی هست.
جواب: این رابطه، یک رابطه دو طرفه است به این معنا که هم ساختار بیرون و جهان خارج اجاره سؤال کردن را به ما میدهد و هم ساختار ذهن کودک به گونهای است که برای او سؤال مطرح میشود (به عبارت دیگر ذهن کودک استدلالگر خلق شده است)
در پاسخ مقایسه صفحه ۱۵ فلسفه دوازدهم خواهیم داشت:
میان موجودات مختلف رابطههای گوناگونی برقرار است که یکی از آنها رابطه علّیت میباشد. در جدول زیر، اشیایی در مقابل یکدیگر قرار گرفتهاند. آیا میتوانید رابطه یا رابطههایی میان آنها پیدا کنید؟ نام آن رابطهها را بنویسید.
تفاوت اساسی این قبیل رابطهها با رابطه علّیت چیست؟
جواب: در این نوع رابطه، رابطه فرع بر وجود دو طرف رابطه است به این معنا که ابتدا دو طرف رابطه وجود پیدا میکنند و بعد این رابطه بین دو طرف شکل میگیرد.
در پاسخ تطبیق صفحه ۱۷ فلسفه دوازدهم خواهیم داشت:
در کتاب سال یازدهم نظر دکارت و تجربه گرایان و فیلسوفان مسلمان درباره معرفتشناسی را خواندهاید. آیا میان آن نظرات و دیدگاه آنان درباره علیّت هماهنگی وجود دارد؟
جواب: دکارت فیلسوف عقلگرا بود و معتقد بود که عقل انسان علاوه بر تجربه، دانش های اولی هم دارد بر آن مبنا در مورد عليت هم معتقد است که علیت از تجربه به دست نیامده و خود عقل، آن را درک می کند. تجربه گراها نیز چون معتقدند که همه دانش ها از تجربه به دست می آید، می گویند که درک و پذیرش اصل عليت هم از طریق حس و تجربه صورت می گیرد. قانون علیت از نظر فلاسفه اسلامی یک قانون عقلی است و مادرزادی هم نیست و از طریق تجربه و درک توالی زمانی و مانند آن هم به دست نیامده است.
در پاسخ مقایسه صفحه ۱۸ فلسفه دوازدهم خواهیم داشت:
دیدگاه دیوید هیوم را با نظر ابنسینا مقایسه کنید و نظر خود را توضیح دهید.
جواب: ابن سینا هم به توالی مورد نظر هيوم اشاره می کند و توضیح می دهد که این توالی به هیچ وجه منشأ اعتقاد به علیت در انسان نشده و هم به موضوع عادت ذهنی توجه می کند که هیوم آن را عامل پیدایش اصل علیت در انسان به شمار می آورد و این را هم ابن سینا مردود می شمارد.
چه تفاوتی میان دیدگاه دکارت و ابنسینا وجود دارد؟
جواب: دکارت معتقد بود که اصل علیت بدون دخالت تجربه به دست می آید و جزء مفاهیم اولیه و بدیهی است که انسان از آن درک فطری دارد، اما ابن سینا معتقد بود که درست است که پی بردن به اصل علیت از طریق تجربه امکان پذیر نیست، اما بعد از درک علیت، برای اینکه علت حوادث طبیعی را بدانیم، باید از حس و تجربه خود استفاده کنیم.
در پاسخ بررسی صفحه ۱۹ فلسفه دوازدهم خواهیم داشت:
۱- آیا میتوانید در میان رفتارهای آدمیان موردی را مثال بزنید که نشان دهد اصل سنخیت علّت و معلول مورد پذیرش آنها نیست؟
جواب: اگرچه ممکن است در سخن، برخی منکر سنخیت بین علّت و معلول باشند اما معمولاً همه افراد در عمل به گونهای رفتار میکنند که این سنخیت مورد پذیرش آنهاست.
جواب دیگر: خیر، همه انسان ها در اعمال و رفتارهای خود بر اساس اصل سنخیت عمل می کنند، مثلا غذا می خوریم چون از غذا انتظار داریم که سلامتی ما را تأمین کند.
۲- کسانی که این اصل را یک اصل تجربی میدانند، میگویند: «بنابر آنچه تاکنون تجربه کردهایم، علّتهای خاص، معلولهای خاص خود را دارند و نمیتوانیم این اصل را به علّتهایی که تجربه نکردهایم، تعمیم دهیم.» نظر شما چیست؟
جواب: با توجه به اینکه تجربه قابل اعتماد است و اصل سنخیت علت و معلول یک اصل عقلی است بنابراین میتوان این اصل را از موارد تجربه شده به موارد تجربه نشده سرایت و تعمیم داد.
جواب دیگر: هر تجربه گرایی که با پدیده های جدید روبرو می شود باز هم بر اساس اصل سنخیت با آن برخورد می کند، یعنی به دنبال شناخت آثار ویژه آن پدیده است و انتظار دارد که آثار خاصی از آن ظاهر شود و این می رساند که اصل سنخیت علت و معلول یک اصل تجربتی نیست.
۳- آیا ضرب المثلهایی داریم که گویای اصل سنخیت علت و معلول باشد؟
جواب: گندم از گندم بروید جو ز جو.
در پاسخ بررسی صفحه ۲۰ و ۲۱ فلسفه دوازدهم خواهیم داشت:
اگر کسی بهطور جدّی در هر یک از این اصول سهگانه و نتایج آن تردید داشته باشد، تبعات این تردید او چه خواهد بود؟
الف) انکار اصل اول یا تردید در آن:
جواب: اگر کسی اصل علیت را انکار کند، نباید انتظار داشته باشد که با خوردن آب عطش او برطرف گردد، نباید با دیدن یک پدیده کلمه «چرا» بگوید، تحقیق و جستجوی علمی را باید کنار بگذارد و دست خود را نباید تکان بدهد و در حقیقت، دست به هیچ کاری نباید بزند.
ب) انکار اصل دوم یا تردید در آن:
جواب: اگر کسی اصل وجوب بخشی علت به معلول را انکار کند، مانند این است که خود اصل علیت را انکار کرده است و تأثیری برای علت قائل نشده است و بودن و نبودن علت برای او یکسان است و در واقع علت نقش واقعی در پیدایش معلول خود ندارد.
ج) انکار اصل سوم یا تردید در آن:
جواب: اگر کسی اصل سوم (سنخیت) را نپذیرد، علاوه بر موارد بالا، نمی تواند هیچ حادثه ای را پیش بینی کند و نمی تواند از هر موجودی آثار و لوازم خاص آن را انتظار داشته باشند و نمی داند که برای پیدا کردن علل حوادث، در کدام زمینه به جستجو بپردازد.
در پاسخ به کار ببندیم صفحه ۲۱ فلسفه دوازدهم خواهیم داشت:
۱- مواردی که در زیر میآید، از نظر فیلسوفان، از نتایج اصل «علّیّت» و «سنخیّت علّت و معلول» است. آنان میگویند، چون هر انسانی این دو اصل را پذیرفته است، این موارد را هم به طور ضمنی قبول دارد. نظر شما در این باره چیست؟ نظر خود را روبهروی هر مورد بنویسید.
۲- دیدگاههای زیر، نظر کدام یک از فلاسفه است؟
– علّیّت حاصل توالی پدیدههاست. جواب: تجربه گرایان یا امپریستها
– درک انسان از علیت، درکی فطری است. جواب: دکارت
– چون انسان از جهت ذاتی ممکن است، نیاز به علت دارد. جواب: ابن سینا
– اصل علّیّت یک اصل تجربی است. جواب: دیوید هیوم و تجربه گرایان
– اصل علّیّت یک اصل کاملاً عقلی است. جواب: فلاسفه مسلمان و عقل گرایان
3- شعر زیر کدام اصل را تأیید میکند؟ شرح دهید.
چو بد کردی مشو غافل ز آفات / که واجب شد طبیعت را مکافات
جواب: ناظر بر اصل سنخیت علت و معلول است.
اصل سنخیت. وقتی معتقد به اصل سنخیت باشیم براساس این اصل در این عالم نظم و ارتباط و پیوستگی وجود دارد، هر علتی معلول خاص خودش را به دنبال خواهد داشت. پس اگر کسی بدی کند نباید انتظار داشته باشد که به او خوبی شود. معلول و نتیجه بدی، بدی خواهد بود.
در این بخش، مروری بر جواب صفحه ۱۴ و ۲۱ فلسفه دوازدهم انسانی انجام داده شد. با اضافه کردن عبارت “حاشیه نیوز” در آخر جستجوهای درسی خود در گوگل، به بهترین پاسخ ها دسترسی خواهید داشت. لطفاً به خاطر داشته باشید که ابتدا سعی کنید پاسخ سوالات را خودتان بیابید و سپس برای بررسی صحت آن به این پاسخ ها مراجعه کنید. اگر سوالی دارید، آن را در قسمت دیدگاه بپرسید تا معلمان و کارشناسان ما به آن پاسخ دهند.