چرا توی ازدواج مجبور میشیم باج دهی عاطفی انجام بدیم؟
رابطه سالم و امن پر از مزایایی است که می‌تواند برای فرد آرامش، امنیت خاطر و سلامت روان به ارمغان بیاورد و برعکس نقص در رابطه عاطفی می‌تواند زندگی عاطفی و شخصی شما را پر از تنش و استرس کند. یکی از نقص‌های جدی رابطه عاطفی باج گیری و باج دهی عاطفی در رابطه است که برای هر دو طرف رابطه هزینه عاطفی به همراه دارد.
به گزارش حاشیه نیوز قصد داریم انواع باج گیری عاطفی را به شما معرفی کنیم و راه کارهایی را برای مقابله با این موضوع ارائه دهیم تا بتوانید علاوه بر تشخیص وجود چنین مساله‌ای در رابطه‌تان آن را ریشه‌یابی و برطرف کنید.
انواع باجگیر عاطفی
مجازات و تهدید کننده
همانطور که از نام آن پیداست، در این نوع از باج‌گیری عاطفی، فرد از اشکال مختلف تنبیه یا تهدید به مجازات به عنوان راهی برای رسیدن به آنچه می‌خواهد استفاده یا بهتر بگوییم سوء استفاده میکند.خودداری از محبت کردن، تهدید به تمام کردن رابطه، ایجاد محدودیت برای شما و رابطه، عصبانیت، رفتار خاموش مانند قهر و بی‌محلی و حتی تنبیه و آزارهای جسمی و کلامی.
خود تنبیه‌گر
این نوع از باج گیرهای عاطفی شروع به آزار و اذیت خودشان می‌کنند، در نقش قربانی فرو می‌روند تهدید به خودکشی و آسیب به خود می‌کنند و سعی می‌کنند با ایجاد احساس گناه در شما خواسته‌هایشان را به شما تحمیل کنند. مثلا چون به حرفشان گوش ندادید و با دوستتان صحبت کردید چند روز غذا نمی‌خورند! یا می‌گویند اگر شما ترکشان کنید دیگر چیزی برای از دست دادن ندارند و در امتحانات دانشگاه شرکت نمی‌کنند!
سرزنش کننده
این نوع باجگیر عاطفی شما را مقصر تمام بلاهای دنیا می‌داند، با سرزنش شما به خاطر مشکلاتی که دارند در شما احساس گناه ایجاد می‌کنند، حس مسئولیت پذیریتان را تحریک می‌کنند و لابلای احساس پشیمانی و گناه شما خواسته‌های دیگرشان را مطرح می‌کنند. به این مثال که از وضعیت یکی از مراجعینمان است توجه کنید:” یه هفته بود سر اینکه قبول نکردم طلاهامو بفروشم با من حرف نمی‌زند، صبح سر میز صبحانه بهش گفتم با قهر و حرف نزدن چیزی درست نمیشه بیا راجع بهش صحبت کنیم که شروع کرد به داد و بیداد و توهین بعد هم رفت سرکار، عصری برگشت گفت انقدر اعصابمو خرد کردی که با مدیرم دعوام شد و استعفا دادم حالا حقوق هم نداریم توام طلاهاتو بذار جلوی آینه دو برابر بشه، منم دیگه قبول کردم آوردم طلاهارو بهش دادم و گفتم هرکاری می‌خوای بکن”.
وسوسه کننده
این گروه از باج گیران عاطفی برای اینکه به خواسته‌هایشان برسند به شما در باغ سبز نشان می‌دهند و با وعده و وعید سعی می‌کنند شما را امیدوار کنند و دلتان را به آینده خوش کنند. کافی است به این جملات را بخوانید تا متوجه شوید این فرد باجگیر چطور با استفاده از انواع وعده و وعید کارش را پیش می‌برد:” من و تو که آخر مال هم میشیم و ازدواج میکنیم چرا رابطه جنسی نداشته باشیم؟”، ” من و تو نداریم، خونه به اسم من باشه یا تو، مهم اینه بهم اعتماد داریم، پس فردا بریم سر خونه زندگیمون همه اینا مال توئه”، ” تو با دوستات رو بذار کنار تا ببینی من برات چه ها می‌کنم”.
۶ مرحله باج گیری عاطفی
تقاضا
در این مرحله فرد باج گیر خواسته‌اش را کم و بیش صریح بیان میکند و اغلب هم آن را طوری بیان می‌کنند که به نظر برسد به نفع شما و رابطه‌تان است. شما تصور می‌کنید او در حال تلاش برای ارتقای رابطه‌تان است که چنین درخواستی دارد. مثلا می‌گوید:” من دوست دارم باهم صمیمی باشیم، به همین خاطر می‌گم باید سکس داشته باشیم وگرنه برای من دختر زیاد هست که بخوام باهاشون رابطه جنسی برقرار کنم اما مکن دوست دارم این کار رو با تو انجام بدم”.
مقاومت
معمولا شما در ابتدا از درخواستش تعجب می‌کنید و سعی می‌کنید از آن امتناع کنید زیرا معمولا درخواست‌هایش غیر منطقی، کنترل‌گرایانه و مخالف تصمیمات شماست. این رد کردن درخواست از جانب شما می‌تواند مستقیم و بی پرده یا ضمنی باشد، مثلا خودتان را به آن راه می‌زنید، فراموش می‌کنید یا وانمود می‌کنید حواستان نبوده است.
فشار
فرد باجگیر بعد از مقاوت شما در انجام ندادن خواسته‌هایش شروع به فشار آوردن به شما میکند. انواع و اقسام فشارهایی که شما را در تنگنا قرار دهد مانند قهر کردن، بی‌محلی کردن، گریه کردن و در نقش قربانی فرو رفتن، اصرار بر انجام کار، غیر منطقی جلوه دادن شما و … همه و همه این مثال‌ها می‌تواند شما را برای انجام درخواست‌هایش تحت فشار بگذارد.در یک رابطه سالم، شریک عاطفی شما امتناع شما را می پذیرد یا سعی می کند راه حلی بیابد که برای شما مفید باشد. وقتی صحبت از باج گیری عاطفی به میان می‌آید، زمانی که مقاومت می کنید فشار یا تهدید بیشتری دریافت می کنید.
تهدید
اگر بعد از فشارهایی که به شما آورد درخواست‌هایش را اجابت نکنید شروع به تهدیدهای مختتلف میکند! این تهدیدها می‌تواند درباره شما، رابطه‌تان یا خودش باشد. مثلا می‌گوید:” اگر امشب بری خونه مامانت دیگه نمی‌تونی برگردی”، “اگه بهش پیام بدی دیگه منو زنده پیدا نمی‌کنی” و یا “جرات داری این کار رو بکن تا منم زنگ بزنم به مامانت هرچی می‌دونم بگم”.
پذیرش و رعایت
اگر اهل باج دهی عاطفی باشید در نهایت تهدیدها و فشارهای باج گیری عاطفی جواب خواهد داد و شما برای کنار آمدن با او خواسته‌هایش را می‌پذیرید و با این کار روند باج دهی عاطفی تکمیل می‌شود و این پیغام ضمنی را به شریک عاطفی‌تان می‌رسانید که باج‌خواهی تو جواب داد و بار دیگر برای درخواست‌هایت می‌توانی از همین روش استفاده کنی!
نشانه‌های اینکه در حال باج‌دهی عاطفی هستید
متهم به تمام اتفاقات منفی رابطه هستید
وقتی در یک رابطه با باج دهی عاطفی باشید متهم تمام اتفاقات ریز و درشت رابطه‌تان خواهید شد. او حتی اگر بپذیرد درصدی تقصیر دارد باز هم متهم اصلی شما هستید و باید برای جبران اشتباهاتتان تلاش کنید. در روابط عادی نیز وقتی مشکلی پیش می‌آید احتمالا یکی یا هر دو نفر در پیش آمدن این مشکل مقصر هستند و این در هر رابطه‌ای طبیعی است اما تنها در رابطه باج گیری عاطفی همیشه فرد باجگیر دنبال مقصر است تا بتواند به این وسیله دستاویزی برای خواسته‌هایش پیدا کند. مثال:
- تقصیر تو بود که رفتم با اون دختره، اگه بهم توجه می‌کردی به کس دیگه‌ای نیاز نداشتم.
- اگه جلو روی خانواده‌ات وایمیسادی و میزدی تو دهن داداشت الان مجبور نبودم اینقدر خودخوری کنم و کل گوارشم بهم بریزه
محتاج محبتشان هستید
وقتی با یک باج گیرعاطفی در رابطه باشید هرگز از محبت او سیراب نخواهید شد، او کسی نیست که به راحتی محبتش را در به شما نثار کند، باید هزینه عاطفی‌اش را پرداخت کنید تا بتوانید از این محبت بهره‌مند شوید. اغلب اوقات او یا قهر است، یا کم محلی میکند، یا طلب‌کار است، یا در حال سرزنش شماست و یا در نقش قربانی فرو رفته و نمی‌تواند به شما محبت کند! مثال:
- هروقت به اشتباهت پی بردی باز میتونیم تو یه اتاق بخوابیم تا اون موقع من رو مبل می‌خوابم
- چرا باید پیام‌هات رو جواب بدم؟ حرفی نداریم ما، هروقت پذیرفتی حرف می‌زنیم
عذرخواهی نمی‌کنند
باج‌گیران عاطفی به ندرت بابت اشتباهاتشان معذرت‌خواهی می‌کنند. حتی زمانی که پذیرفته‌اند مقصر هستند باز هم شما نقشی در ایجاد این تقصیر داشته‌اید. مانند فردی که قبول دارد خیانت کرده است و از کارش هم پشیمان است اما همسرش را متهم میکند که به علت بی‌توجهی‌ها او به کس دیگری نیاز پیدا کرده است و وارد رابطه شده است! مثال:
- آره من عصبی شدم، اشتباه کردم دست روت بلند کردم ببخشید ولی به نظرم تقصیر خودت بود که تا این حد منو عصبی می‌کنی
- نباید اون حرفارو به خونواده‌ات میزدم، تقصر توئه اگه همون موقع که بهت می‌گفتم نمی‌خوام با اینا رفت و آمد داشته باشم به حرفم گوش میدادی الان اینطوری نمی‌شد
همیشه غیرمنطقی به نظر می‌رسید!
یکی دیگر از رفتارهایی که افراد باج گیر با شما انجام می‌دهند این است که سعی می‌کنند شما را غیرمنطقی و غیر منطقی جلوه دهند. فرقی ندارد حرف‌هایتان چقدر شبیه به حرف‌های علمی، عرف و فرهنگ جامعه باشد، او می‌تواند طوری اوضاع را پیش ببرد که شما به همه چیز و همه کس شک کنید و منطق و اصول او را بالاتر از همه کس و همه چیز ببینید. آن‌ها هرچیزی که در راستای اهدافشان باشد را منطقی و سایر موارد را غیر منطقی می‌دانند و شما را بابتش مسخره می‌کنند. مثال:
- اصلا منطقی نیست آدم تو این دوره و زمونه انقدر از رابطه جسی بترسه، از تو که تحصیلکرده‌ای بعیده والا فقط ادعای روشن‌فکریت میشه ولی در عمل مثل زنای صدسال پیش فکر می‌کنی
- تو هنوز مثل مردایی هستی که هزارتا آسمون و ریسمون رو بهم می‌بافن تا مهریه ندن! اگه یه کم درست فکر می‌کردی متوجه می‌شدی فقط عشق و علاقه مهمه اینا همش یه مشت کاغذه، واقعا برای طرز فکرت متاسفم
همه چیز به خاطر خودتان است پس باید ممنون باشید!
افراد باجگیر طوری رفتار می‌کنند که اگر هم کاری برایشان انجام می‌دهید در واقع به خودتان لطف کرده‌اید نه به او! او وانمود میکند درخواست‌هایش به خاطر شما و صلاحدید شماست و نفع چندانی برای خودش ندارد. اگر ممناعت کنید از نظر او قدر نشناس و ناسپاس هستید چون او در حال به آب و آتش زدن خودش برای شماست و شما این تلاش را نادیده می‌گیرید. مثال:
- من به خاطر خودت می‌گم سر کار نرو، میری واسه یه قرون دوزار که چی بشه، من خودم اگه لازم باشه بهت میدم خرجت به عهده من
- من به خاطر خودت می‌گم خونه رو به نام من کن، پس فردا زن قبلیت مهریه‌ات رو اجرا می‌ذاره باید همه رو بدی به اون
- من به خاطر خودت می‌گم با دوستات حرف نزن، به حال من که فرقی نداره، غم و افسردگیت برای من می مونه فقط
هیچ مرزی بینتان وجود ندارد
یکی دیگر از ویژگی‌های مهم افراد باجگیر در رابطه این است که تحمل هیچ حد و مرزی در رابطه را ندارد و اگر بخواهید چنین حد و مرزی برایشان تعیین کنید سریع شروع به غر زدن و بهانه گیری می‌کنند. آن‌ها باید از همه چیز شما باخبر باشند در غیر اینصورت شما یک گناهکار بزرگ هستید و باید جواب پس دهید، شخصیت مستقلی برایتان قائل نیستند و سعی می‌کنند همه چیز تحت کنترلشان باشد.
تصمیماتتان را به خاطر رضایت او تغییر می‌دهید
شما در رابطه با یک باج گیر عاطفی همانطور که تا اینجا توضیح داده شد تصمیم گیرنده نیستید، تمام تصمیمیات شما باید رضایت آن‌ها را جلب کند به همین دلیل اغلب در رابطه مردد هستید و نمی‌دانید آیا تصمیماتتان درست است یا خیر. باید دائم دو دو تا چهارتا کنید تا مطمئن شوید عملی انجام نمی‌دهید که خلاف نظر شریک عاطفی‌تان باشد. گاهی خودتان می‌شوید و تصمیماتی برای زندگی‌تان، رابطه‌تان، مسائل شخصی‌تان و … می‌گیرید اما به یکباره به خاطر می‌آورید که این تصمیمیات ممکن است او را برنجاند و تغییرشان می‌دهید. به تدریج کار به جایی خواهد رسید که حتی برای خریدن یک لیوان یا یک وسیله ساده شخصی به اظهار نظر او نیاز پیدا می‌کنید زیرا او به شما تلقین کرده است که اگر کوچکترین عدم رضایت او در رابطه وجود داشته باشد ممکن است رابطه‌تان از بین برود!
وقتی شما یک باج ده عاطفی باشید
وقتی خودِ شما فردی باشید که اهل باج دهی عاطفی است دیگر فرقی ندارد شریک عاطفی‌تان یک باجگیر عاطفی باشد یا نباشد! افرادی که درگیر تله‌های مختلف روانشناسی هستند مانند تله محرومیت هیجانی، طرد-رهایی، ایثار و … معمولا برای نگه داشتن رابطه‌شان حتی اگر یک رابطه یکطرفه و پر از نقص باشد حاضر به انجام کارهای مختلفی هستند و درگیر باج دهی عاطفی می‌شوند و تا زمانی که ریشه این موضوع را پیدا و برطرف نکنند این چرخه آسیب رسان به آن‌ها ادامه دارد.
از اینکه درخواست‌هایش را انجام ندهید می‌ترسید
افرادی که در یک رابطه درگیر با باج دهی عاطفی هستند معمولا همیشه استرس و اضطراب دارند که مبادا شریک عاطفی‌شان آزرده شود. پس ذهن شما همیشه این سوال وجود دارد که آیا او راضی است؟ نکند عصبانی شود، نکند قهر کند، نکند باز بی محلی کند، نکند رهایم کند! این ترس هیجان غالب رابطه شماست. در صورتی که در یک رابطه سالم عشق، علاقه، محبت، امنیت و آرامش غالب است.
می‌ترسید بلایی سر خودش بیاورد
همانطور که در انواع باج گیر عاطفی توضیح دادیم برخی از باج گیران عاطفی شیوه‌شان تهدید به آسیب رساندن به خودشان است. پس تصور نکنید باج گیران عاطفی تنها افرادی هستند که سعی دارند با اصرار و فشار خواسته‌هایشان را به شما تحمیل کنند، برعکس تعداد بسیار زیادی از آن‌ها با فرو رفتن در نقش قربانی شما را در رابطه نگه می‌دارند. صحبت‌های امیر از مراجعین ما را بخوانید که درگیر رابطه‌ای مبهم و بلاتکلیف بود که شریک عاطفی‌اش با این روش باج گیری عاطفی می‌کرد:” من و شیوا ۷ ساله باهم هستیم، من فقط ۱۹ سالم بود که باهاش دوست شدم، نه کار داشتم نه سربازی رفته بودم نه درسمو تموم کرده بودم خب طبیعی بود که نتونیم ازدواج کنیم، انقدر این ۷ سال بالا و پایین داشت رابطه مون که الان کاملا یه رابطه زخمی و از هم پاشیده است، همه چی توش بوده توهین بی احترامی بی اعتمادی و … الان من شرایط ازدواج دارم، اصلا هم تو فکر رفتن با کس دیگه نیستم ولی از شیوا میخوام بیاد بریم مشاوره و مشکلاتمون رو حل کنیم ببینیم اصلا میشه باهم ازدواج کنیم یا نه، ولی اصلا قبول نمیکنه میگه اگه دوسم داشته باشی چه فرقی داره مشاور چی میگه! من نمیتونم چنین کاری بکنم، این دختر دوبار خودکشی کرده، افسردگی شدید داره، همه روز توی خونه خوابه و هیچ کاری برای درمانش نمی کنه منم که می گم تا نیایی مشاوره هیچی تغییر نمی کنه تهدید میکنه که دوباره خودمو میکشم و … همه وجودم استرسه، نمی دونم واقعا چه کار کنم”.
چه باید کرد؟
تشخیص دهید او باج گیر عاطفی است یا خیر
اولین کاری که باید بکنید این است که خودتان به کمک بالا بردن آگاهی و کمک گرفتن از یک متخصص تشخیص دهید که آیا شریک عاطفی‌تان یک باج گیر عاطفی است یا خیر! اینکه هر فردی درخواستی در رابطه داشته باشد و بر آن اصرار کند به معنای باج گیر عاطفی بودن نیست! هر فردی ممکن است در رابطه توقعات مختلفی داشته باشد و آن را ابراز کند. فرق یک فرد عادی با فرد باج گیر این است که فرد عادی برای خواسته‌هایش شما را تهدید نمی‌کند، در نقش قربانی فرو نمی‌رود، قهر نمی‌کند، پرخاشگری نمی‌کند و … وقتی با مقاومت شما روبرو شود سعی میکند علت را جستجو کند و تلاشش را بکند تا شما را قانع کند، با شما گفتگو میکند و در نهایت هر دوی شما قانع می‌شوید که چه تصمیمی بگیرید اما فرد باج گیر در صورت مقاومت از ابزارهای مختلفی برای ترساندن شما استفاده میکند، ترس از دست دادن رابطه یا آسیب رساندن به خودش و حتی شما! تشخیص فرد باج گیر همیشه به همین واضحی نیست بنابراین حتما از یک متخصص کمک بگیرید تا مطمئن شوید رابطه شما در چه وضعیتی است چرا که قدم اول رفع هر مشکلی شناختن صرت مساله است.
تشخیص دهید چرا شما باج عاطفی می‌دهید!
همانطور که گفتیم باج گیران عاطفی نمی‌توانند در هر رابطه‌ای و با هرکسی خواسته‌هایشان را به کرسی بنشانند. تا زمانی که شما باج ده عاطفی نباشید کسی نمی‌تواند از شما باج بگیرد! پس اگر در چنین رابطه‌ای هستید قبل از هر اقدامی باید ریشه این موضوع را پیدا کنید که اصلا چرا شما در چنین رابطه‌ای هستید. برایتان توضیح دادیم که شما می‌توانید درگیر انواعی از طرح‌واره‌های مختلف باشید که نیازمند شناسایی و برطرف شدن هستند. تا زمانی که این ریشه‌ها در شما برطرف نشوند روی خوش یک رابطه سالم را نخواهید دید حتی اگر رابطه فعلی‌تان را تمام کنید در روابط بعدی آینده باز هم درگیر این چرخه خواهید شد.
از طغیان‌های عاطفی‌اش دوری کنید
افراد باج گیر عاطفی معمولا در رابطه برای پیشبرد اهدافشان خودشان و شما را درگیر طغیان‌های هیجانی می‌کنند. ممکن است به یکباره عصبی شوند، زیر گریه بزنند، قهر کنند، همه چیز رابطه را زیر سوال ببرند، تهدید کنند، حتی رابطه را تمام کنند! باید سعی کنید از این طغیان‌های هیجانی دوری کنید زیرا به شدت شما، رابطه‌تان و حتی شریک عاطفی‌تان را مستاصل و خسته میکند. انتهای این طغیان‌های هیجانی یا ناراحتی و شکایت‌های ادامه دار شریک عاطفی‌تان است یا پذیرش شما برای خواسته‌های نامعقولش. البته این دوری کردن و زمان خریدن نمی‌تواند تا ابد ادامه داشته باشد! این توصیه برای مدت کوتاهی جواب خواهد داد، مدتی که بتوانید یک مشاور خوب پیدا کنید و این مشکل را حل کنید.
مرزهای قاطعانه داشته باشید
تا کجا باج دهی را ادامه می‌دهید؟ از چه چیزهایی حاضرید بگذرید؟ اهدافتان؟ ارزش‌هایتان؟ بدنتان؟ عقایدتان؟ فرصت‌هایتان؟ هزینه عاطفی این رابطه چقدر است؟ اگر باج دهی شما انتهایی نداشته باشد همه چیزتان را برای این رابطه از دست خواهید داد! مرزهای قاطعانه داشته باشید، در یک رابطه سالم هویت شما زیر سوال نمی‌رود حتی نقاط ضعفتان نیز باید بدون برچسب خوردن به شما و تحت فشار قرار گرفتنتان حل شود چه برسد به نقاط قوتی که می‌خواهید فدای این رابطه کنید!
ایمنی جسمی و روانی‌تان خط قرمزتان باشد
متاسفانه برخی افراد حتی حاضر هستند کتک بخورند، مورد تجاوز روحی و جسمی قرار بگیرند و … اما رابطه‌شان را از دست ندهند! ایمنی روحی و جسمی شما باید خط قرزمتان باشد. هیچ کس نباید از آن تجاوز کند و این شما هستید که نباید چنین اجازه ای به دیگران بدهید. ذهن و مغز انسان طوری طراحی شده است که او بتواند از خودش مراقبت کند و اگر بخواهید در برابر این میل به مراقبت از خودتان به خاطر عشق یا هر منفعت دیگری مقاومت کنید مغزتان به شدت شما را تحت فشار قرار می‌دهد، دچار استرس، احساس گناه، بی قراری، افسردگی، خشم و تنش‌های مختلفی می‌شوید و تا زمانی که به خودتان نیایید و مراقبت از عزت نفستان را شروع نکنید این حال و روز ادامه دارد. پس اگر خودتان هم نخواهید مراقب چسم و روحتان باشید مغزتان این اجازه را به شما نمی‌دهد! بهتر است هرچه زودتر به کمک مغزتان بشتابید و ایمنی‌تان را در برابر همه چیز و همه کس حفظ کنید.
کمک تخصصی بگیرید
وقتی فردی باشید که در حال باج دهی عاطفی هستید به احتمال زیاد ریشه‌هایی در سلامت روان شما وجود دارد که باید شناسایی و برطرف شوند و راجع به آن پیشتر دراین مقاله توضیح دادیم. شاید مواردی مانند اضطراب و افسردگی را بتوانید به صورت سطحی با مدیریت هیجانی کنترل کنید اما موارد جدی که نیاز به ریشه یابی دارند را خودتان به تنهایی نمی‌توانید حل کنید و حتی شاید با تلاش برای حل آن آسیب ببیشتری به خودتان وارد کنید پس یک راه بی ضررتر که راهنمایی گرفتن از یک متخصص است را امتحان کنید.
او را دعوت به تغییر کنید
اگر تشخیص دادید شریک عاطفی شما یک باج گیر عاطفی است به او فرصت دهید تا ریشه‌های مشکلش را کشف کند و بتواند آن را برطرف کند. می‌توانید او را دعوت به تغییر کنید و کنارش بمانید و حتی به او کمک کنید تا این مسیر را طزی کند اما فراموش نکنید تا زمانی که فردی خودش نخواهد مراقب سلامت روانش باشد نمی‌توانید او را مجبور کنید! شما وظیفه دارید او را آگاه کنید اما پس از آن اوست که تصمیم می‌گیرد بهای ارتقای سلامت روانش را بدهد یا خیر!
تصمیم نهایی بگیرید
فرقی ندارد در چه رابطه ناسالمی هستید، وقتی در یک رابطه ناسالم هستید باید تصمیم نهایی را بگیرید که می‌خواهید با این رابطه چه کنید؟! روابط یک طرفه، روابطی که در آن بی احترامی و عدم تعهد وجود دارد، روابطی که به طلاق عاطفی رسیده‌اند و یا روابطی که در آن باج گیری عاطفی وجود دارد یا با تصمیم و کمک دو نفر بهبود پیدا می‌کنند، آسیب‌هایشان ترمیم می‌شود و ارتقا پیدا می‌کنند یا در یک چرخه ناکارآمد و آسیب رسان باقی می‌مانند! در نهایت این شمایید که باید تصمیم بگیرید می‌خواهید یک رابطه امن و سالم داشته باشید یا همچنان در یک میدان جنگ بازنده باشید!
